ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ 1974;
Ο συγγραφέας επιλέγει να τελείωσει την παρουσίαση τού "προβλήματος νεολαία"το 1974 με την επάνοδο στον κοινοβουλευτισμό. Στην κατακλείδα του αναφέρει ότι η νεολαία έκτοτε έπαψε να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα και ότι άρχισε να θεωρείται ζωτικό και γόνιμο κομμάτι της νεοελληνικής κοινωνίας.
Ωστόσο μια τέτοια (μάλλον παράξενη μετά από όσα έχουν εξιστορηθεί και αναλυθεί στις προηγούμενες 584 σελίδες του βιβλίου) διαπίστωση, βρίσκει τον γράφοντα να διαφωνεί. Πώς συνέβη μια τέτοια ξαφνική ποιοτική στροφή στη νεοελληνική κοινωνία; Ή μήπως η επάνοδος στον κοινοβουλευτισμό πρέπει να απηχεί απαραίτητα και κάποια βαθύτερη πολιτισμική αλλαγή στην Ελλάδα; Ή μήπως με αυτή την επιφανειακή αλλαγή των διαχειριστών της εξουσίας έληξε η σύγκρουση Διαφωτισμού και βυζαντινισμού στη χώρα; Και μάλιστα με ευτυχή έκβαση για τον πρώτο;
Κατά τη γνώμη του γράφοντος, η σύγκρουση μεταξύ Διαφωτισμού και ελληνοχριστιανικού βυζαντινισμού εξακολουθεί να υποφώσκει στην Ελλάδα, όσο κι αν ο δεύτερος δείχνει να έχει επικρατήσει [1]. Γιατί μπορεί, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, η χριστιανορθόδοξη εκκλησία να έχει απωλέσει την πλειοψηφία της νεολαίας, αλλά ο βυζαντινισμός παραμένει πανίσχυρος στο πεδίο των πελατειακών σχέσεων, της παντοειδούς αναξιοκρατίας, της γενικευμένης διαφθοράς/διαπλοκής, της εξίσου γενικευμένης υποκρισίας και σεμνοτυφίας, της ενσυνείδητης και καθόλου επιβαλλόμενης χαμέρπειας και δουλικότητας απέναντι στην εξουσία [2]. Όλα τα προηγούμενα είναι καταστάσεις κληρονομημένες από το Βυζάντιο (ούτε καν από την οθωμανοκρατία, όπως έντεχνα έχει δρομολογηθεί να πιστεύει ο πολύς κόσμος). Και μέσα σε αυτά τα πλαίσια η νεολαία (ή τουλάχιστον το υγιές κομμάτι της, που "κοιτάει"δυτικά) δεν θα μπορούσε να μην ασφυκτιά και να μην έχει εξακολουθήσει να αποτελεί "πρόβλημα".
Μόνο που στην μεταπολιτευτική περίοδο, τον ρόλο του αυτόκλητου θεματοφύλακα της "εθνικής παράδοσης"ανέλαβε η επανακάμψασα εγχώρια αριστερά (άλλωστε η ρωμηοσύνη αποτελεί κοινό σέβασμα και αντικείμενο εξύμνησης, τόσο για δεξιούς, όσο και για αριστερούς σε αυτή τη χώρα). Τα ντοκουμέντα δεν λείπουν ούτε κι εδώ. Π.χ. τα άρθρα του Ριζοσπάστη και τουΟδηγητή στις δεκαετίες 1970, 1980 κ.ε. είναι γεμάτα κομπλεξισμό και μοχθηρότητα για μια νεολαία (ή τουλάχιστον για ένα καθόλου αμελητέο αριθμητικά τμήμα της), η οποία ελεύθερη πλέον από τις χουντικές απαγορεύσεις, εξακολούθησε να εκφράζεται μέσω της εμβληματικής ροκ μουσικής και τού ό,τι αυτή σήμαινε και αντιπροσώπευε σε πολιτικό και φιλοσοφικό επίπεδο: ερωτική ελευθερία και υγεία (σε αντίθεση με τον "κεντρικώς"ελεγχόμενο έρωτα εντός των σταλινικών, ή ελληνοχριστιανικών ρωμηοοργανώσεων), απαξίωση της "τακτοποιημένης"καταναλωτικής ζωής (και της αντίστοιχης νεοπλουτίστικης νοοτροπίας, του "βολέματος"κλπ.), αναζήτηση του ευδαιμονισμού (=ισορροπημένη σχέση με τον εσώτερο "δαίμονά"μας), πολιτική στάση που κυμαινόταν από το ενστικτωδώς αντιεξουσιαστικό έως το απόλυτα συνειδητοποιημένο ανατρεπτικό, αναρχικό, κλπ.[3]. Η αριστερά έβλεπε αμήχανη τη νεανική της "πελατεία"να φυλλοροεί (ακριβώς όπως την έβλεπε επί χούντας η χριστιανοβυζαντινή εκκλησία) καικαλούσε όλα αυτά τα "απολωλότα πρόβατα"να αποκτήσουν "αληθινά ιδανικά"και να καταταγούν μαζικά στις στρούγκες της (όπως ακριβώς επί χούντας η εκκλησία καλούσε τους "χίππυς"να γραφτούν στα κατά τόπους κατηχητικά σχολεία).
Αλλά η ελληνική αριστερά δεν περιορίστηκε στην -ούτως ή άλλως απαρχαιωμένη- προπαγάνδα της και ηθικολογία της: από τα τέλη κιόλας της δεκαετίας του 1970, κάνουν την εμφάνισή τους τα αποκαλούμενα "Κ.Ν.Α.Τ.", διάδοχη κατάσταση της περιβόητης Ο.Π.Λ.Α. (κομματικής αστυνομίας του Κ.Κ.Ε. επί κατοχής, που αντί να πολεμάει τον "καταχτητή", όπως διατυμπάνιζε προς τα έξω, "εκκαθάριζε"το εργατικό κίνημα της χώρας από αναρχικούς, αρχειομαρξιστές, τροτσκιστές κ.α. "αντιδραστικούς"εργάτες). Το άτυπο αυτό μπουλούκι σταλινικών τραμπούκων δίνει το -κατασταλτικό- παρόν σε κάθε διεκδίκηση της εξαγριωμένης, "αναρχορόκ"αποκαλούμενης, νεολαίας: το βρίσκουμε συχνά να προσπαθεί να υποσκάψει καταλήψεις σχολών, να συνεργάζεται με την αστυνομία στην καταστολή ταραχών (π.χ. να πραγματοποιεί συλλήψεις), ή απλώς να δέρνει κλπ. (θυμίζουν όλα αυτά τη μεταγενέστερη και πολλαπλώς επιβεβαιωμένη συνεργασία αστυνομίας και Χρυσής Αυγής;). Ο εξίσου γεροντοκορίστικος αυτός τρόπος αντίδρασης, φανερώνει ότι η εγχώρια αριστερά (όχι μόνο η αυτοαποκαλούμενη "ορθόδοξη"σταλινική, αλλά και οι καταγέλαστες "αιρετικές"θεραπαινίδες της, που ουδέποτε τόλμησαν να έρθουν σε πραγματική ρήξη μαζί της, αναγνωρίζοντάς της με αυτόν τον τρόπο την ιδεολογική πρωτοκαθεδρία) αποτελεί απλώς την αριστερόστροφη όψη του βυζαντινορωμαίικου νομίσματος -και της οπισθοδρόμησης- και όχι φυσικά κομμάτι ενός Διαφωτισμού, που ποτέ δεν κατόρθωσε να ολοκληρωθεί στην Ελλάδα. Αποδεικνύει επίσης ότι η νεολαία (ή τουλάχιστον ένα σεβαστό κομμάτι της) ως φορέας νέων σημασιών και προταγμάτων, υπήρξε για την εγχώρια αριστερά μεγαλύτερος κόλαφος και πρόβλημα, από ό,τι υπήρξαν οι κομματικοί της συναγωνιστές στον δρόμο για την πολυπόθητη κατάληψη/διαχείριση της εξουσίας.
Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μεταπολιτευτικής ελληνικής ροκ: "Σταμάτα να μιλάς για θάνατο"από τους Αντί (1986):
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Σταμάτα να μου λες πως μόνο αυτό μας μένει.
Κατάλαβέ το, δεν είναι αυτή η τελευταία μας λύση.
Κατάλαβέ το, πως κάτι τέτοιο τους βολεύει.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν το νιώθεις; Αυτή η νύχτα είναι διαφορετική.
Άκου τα ανήσυχα βήματα έξω στο δρόμο.
Άκου πως τρέμει απόψε του μπάτσου η φωνή.
Γιατί απόψε η επανάσταση αρχίζει.
Γιατί απόψε οι μπάτσοι θα νιώσουνε ρίγη.
Γιατί απόψε θα πάψω να μιλάω για ειρήνη.
Κι όσο γι'αύριο, δε με νοιάζει τι θα γίνει.
'Ισως σέρνομαι σε κάποιο μπουντρούμι.
'Ισως μπάτσοι να μου τσακίζουνε τη μούρη.
'Ισως κείτομαι στο δρόμο νεκρός,
με λιωμένο το κεφάλι απ'τα κλομπς.
Μα για ένα μόνο πράγμα θα 'μαι σίγουρος,
πως δεν κρέμομαι απ'το γάντζο στο ταβάνι.
Μα για ένα μόνο πράγμα θα 'μαι σίγουρος,
πως δεν είμαι πια μονάχος.
Πως δεν είμαι πια μονάχος.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν αντέχω να σ'ακούω άλλο, φτάνει.
Κατάλαβέ το, δεν είναι αυτή η τελευταία μας λύση.
Ξεκρέμασε κι εκείνη τη θηλιά απ'το ταβάνι.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν το νιώθεις; Αυτή η νύχτα είναι διαφορετική.
Άκου τα ανήσυχα βήματα έξω στο δρόμο.
Άκου πως τρέμει απόψε του μπάτσου η φωνή.
Γιατί απόψε η επανάσταση αρχίζει.
Γιατί απόψε οι μπάτσοι θα νιώσουνε ρίγη.
Γιατί απόψε θα πάψω να μιλάω για ειρήνη.
Κι όσο γι'αύριο δε με νοιάζει τι θα γίνει.
Το πόσο πρόβλημα παραμένει (για τον -δεξίόστροφο, ή αριστερόστροφο- βυζαντινισμό) η νεολαία στην Ελλάδα, αποδεικνύεται εξάλλου κι από τον υποκριτικό και σεμνότυφο τρόπο με τον οποίο εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται οι εκδηλώσεις αξιοπρέπειας και απείθειάς της, όπως τον Δεκέμβριο του 2008 [4]. Τότε, εκτός από τους γνωστούς (β)ρωμηούς νοικοκυραίους, η νεοελληνική ρωμηοαριστερά έδειξε για άλλη μια φορά το πόσο βυζαντινά χαμερπής είναι: με ένα εμετικό δημοσίευμα στον Ριζοσπάστη(Το λάθος τηλεφώνημα ενός φονιά http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=4880001&textCriteriaClause=%2B%CE%9B%CE%91%CE%98%CE%9F%CE%A3+%2B%CE%A4%CE%97%CE%9B%CE%95%CE%A6%CE%A9%CE%9D%CE%97%CE%9C%CE%91 φύλλο Κυριακής 28/12/2008) αθωωνόταν ο αστυνομικός που δολοφόνησε δι'ασήμαντον αφορμήν δεκαεξάχρονο μαθητή, ενώ οι πανελλαδικώς εξεγερμένοι έφηβοι αποκαλούνται ευθέως "κωλόπαιδα". Τέτοιου σιχαμερού τύπου δικαιολόγηση της καταστολής δεν είχε επιχειρήσει ούτε η στρατιωτική χούντα. Την ίδια στιγμή η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. πραγματοποιούσε συναντήσεις με τις ενώσεις των αστυνομικών εκδηλώνοντας την ολόψυχη συμπαράσταση του κόμματος ... στο κοινωφελές έργο της καταστολής.
Τό ότι η νεολαία εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για τη νεοβυζαντινή ελληνική κοινωνία, φαίνεται και από τη γενικότερη απαξιωτική και σαδιστικήαντιμετώπιση που τής έχει θεσμικά και εκ προθέσεως επιφυλαχθεί [5].
Προπάντων, το ότι η νεοελληνική κοινωνία παραμένει επιρρεπής στον ελληνοχριστιανικό φασισμό αποδεικνύεται κι από τα μεγάλα -και συνεχώς αυξανόμενα- εκλογικά ποσοατά της νεοναζιστικής ελληνοχριστιανικής Χρυσής Αυγής: είναι αφελές να πιστεύουμε ότι οι ψηφοφόροι του εν λόγω κόμματος δεν είναι "γνήσιοι"φασίστες, αλλά ξαφνικά "ξεφύτρωσαν"εκεί συγκυριακά. Πιο λογική εξήγηση είναι ότι πρόκειται για καιροσκοπούντα ελληνοχριστιανικά φασιστοειδή που επί χρόνια κρύβονταν στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., στο ΛΑ.Ο.Σ., ή στη Ν.Δ., είτε γιατί είχαν βολευτεί πελατειακά εκεί, είτε γιατί κρινόταν σκόπιμο να μην εκδηλωθούν ανοιχτά, είτε πιθανότατα και για τα δυό. Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός τους, όπως κάθε τόσο δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, βεβαιώνει απλώς ότι, κατά το κινηματογραφικώς λεγόμενο, "ζούσαν ανάμεσά μας". Και έπονται κι άλλοι...
Παρ'όλες όμως τις ενστάσεις του (που μάλιστα αφορούν μόνο στην τελευταία παράγραφο του βιβλίου), ο γράφων θεωρεί ότι το βιβλίο είναι απαραίτητο να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί, αφού, αν μή τί άλλο, διαβρώνει τα θεμέλια διαδεδομένων νεοελληνικών προπαγανδιστικών μύθων και εισάγει τον μή ειδικό αναγνώστη στον ορθό (δηλαδή επιστημονικό) τρόπο σκέψης. Ένα γενικότερο δε ιστορικό συμπέρασμα που βγαίνει από το βιβλίο είναι ότι η στάση της νεοελληνικής κοινωνίας από τις παραμονές της τουρκοκρατίας έως σήμερα, τόσο προς τη νεολαία, όσο και προς τους ξένους (και τις εκάστοτε νεωτεριστικές, επαναστατικές κλπ. ιδέες τους), ήταν ανέκαθεν αδιαχώριστη (για να μην πούμε υπαγορευόμενη) από την ιδεολογική "γραμμή"της χριστιανορθοδοξίας. Μάλιστα ο όγκος του αρχειακού υλικού -και ο εύληπτος τρόπος- που παρουσιάζεται, το καθιστά έως και ανεκτίμητο. Και -πράγμα όχι σύνηθες για ακαδημαϊκό προϊόν- διαβάζεται ξεκούραστα και ευχάριστα.
Σημειώσεις
[1] Βλ. Η χαμένη μάχη του νεοελληνικού Διαφωτισμού: πώς παραμείναμε φασκιωμένοι στη βυζαντινή μούμια http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/11/blog-post_9.html
[2] Βλ. Βλακοκρατία και Βυζαντινοκρατία στη νεώτερη Ελλάδα: μια σύντομη επισκόπηση των ψυχικών εξαρτήσεων του νεοβυζαντινισμού http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_7035.html
[3] Bλ. εμβριθείς αναλύσεις σταλινικών φωστήρων όπως αυτή:"ο λόγος ύπαρξής τους είναι η διάδοση συνηθειών, προτύπων, ή θεωριών που "χρυσώνουν"το χάπι της ροκ μουσικής και τη συνδέουν στενά με μόδες, με είδωλα, με χώρους "διασκέδασης", με μια ολόκληρη προσπάθεια δηλαδή "θεωρητικοποίησης"του ροκ, περάσματος της αντίληψης πως το ροκ είναι κίνημα χειραφέτησης και αντίστασης και συγχρόνως περάσματος ενός συγκεκριμένου "ροκ"τρόπου ζωής στη νεολαία [...] Τα ροκ μουσικά περιοδικά [...] δένουν στενά και με ποικίλους τρόπους το ροκ σαν άκουσμα μ'ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που υπηρετεί τους σκοπούς της άρχουσας τάξης για τη νεολαία" (Οδηγητής,Ιούλιος 1984).
Ή το άλλο της -σταλινικής τότε- πολιτικής χαμαιλεόντισσας Μαρίας Δαμανάκη: "Η λειτουργικότητα της ροκ-ντίσκο (σ.σ.: η κυρία τα έχει μπερδέψει λίγο...) είναι δοσμένη: Φτηνή ψυχαγωγία, που συμπεριέχει πρότυπα και μηνύματα που δεν βοηθούν στη συμμετοχή των νέων στο κίνημα. Ποιοί κερδίζουν από αυτή τη μουσική, είναι επίσης δοσμένο: Η άρχουσα τάξη, στο βαθμό που καταφέρνει να περάσει μέσ'απ'αυτήν το "μήνυμά"της για αποπροσανατολισμό της νεολαίας, για απομάκρυνσή της από το δρόμο της οργανωμένης πάλης [...] Η ροκ μουσική, από την αρχή της εμφάνισής της στην Ελλάδα μπήκε στην υπηρεσία των εταιρειών δίσκων, σε μια προσπάθεια αντιπαράθεσης με το προοδευτικό ελληνικό τραγούδι. Συνδέθηκε στενά με αντιδραστικά πρότυπα και ξένα στοιχεία, που συνιστούν έναν ορισμένο τρόπο ζωής που εξυπηρετεί την άρχουσα τάξη" (Κομμουνιστική Επιθεώρηση, Φεβρουάριος 1981).
Υπάρχουν πολλά ακόμα: "Το ροκ πάει να επιβληθεί από τις πολυεθνικές εταιρείες δίσκων σαν κυρίαρχη κουλτούρα σ'όλες τις χώρες, εξουδετερώνοντας τα στοιχεία του εθνικο-λαϊκού πολιτισμού, στα μουσικά γούστα και στην καλλιτεχνική δημιουργία, που είναι συστατικά στοιχεία για τη διαμόρφωση της αγωνιστικής συνείδησης της νεολαίας κάθε χώρας" (Οδηγητής, Αύγουστος 8 και 28, 1985).
"Είναι γνωστό ότι η παραγωγή της "τσίχλας ροκ"και άλλων εμπορεύσιμων ηχητικών προϊόντων γίνεται στο εξωτερικό. Εδώ απλώς συναρμολογούνται και συσκευάζονται" (Γιάννης Μαρκόπουλος, συνέντευξη στον Ταχυδρόμο, 26/2/1987).
Τα "περιστατικά"είναι ανεξάντλητα... Ας υπενθυμιστεί ότι λίγα μόλις χρόνια μετά από αυτές τις "αναλύσεις", ο (αν)υπαρκτός "σοσιαλισμός"κατέρρευσε με πάταγο ανάλογο της κενότητάς του. Με τέτοιες εκπεφρασμένες απόψεις, ας μην φανταστούμε καλύτερα τί "πολιτιστική επανάσταση" (ή μήπως νεολαιίστικη γενοκτονία;) θα είχαν επιχειρήσει οι (β)ρωμηοί σταλινικοί στην υποθετική περίπτωση που θα έπαιρναν την εξουσία...
[4] Βλ. Ο 16άρης μέσα μου http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/2008.html
[5] Βλ. σχετικά Τα αχάριστα κωλόπαιδα http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_8924.html
Ο συγγραφέας επιλέγει να τελείωσει την παρουσίαση τού "προβλήματος νεολαία"το 1974 με την επάνοδο στον κοινοβουλευτισμό. Στην κατακλείδα του αναφέρει ότι η νεολαία έκτοτε έπαψε να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα και ότι άρχισε να θεωρείται ζωτικό και γόνιμο κομμάτι της νεοελληνικής κοινωνίας.
Ωστόσο μια τέτοια (μάλλον παράξενη μετά από όσα έχουν εξιστορηθεί και αναλυθεί στις προηγούμενες 584 σελίδες του βιβλίου) διαπίστωση, βρίσκει τον γράφοντα να διαφωνεί. Πώς συνέβη μια τέτοια ξαφνική ποιοτική στροφή στη νεοελληνική κοινωνία; Ή μήπως η επάνοδος στον κοινοβουλευτισμό πρέπει να απηχεί απαραίτητα και κάποια βαθύτερη πολιτισμική αλλαγή στην Ελλάδα; Ή μήπως με αυτή την επιφανειακή αλλαγή των διαχειριστών της εξουσίας έληξε η σύγκρουση Διαφωτισμού και βυζαντινισμού στη χώρα; Και μάλιστα με ευτυχή έκβαση για τον πρώτο;
Κατά τη γνώμη του γράφοντος, η σύγκρουση μεταξύ Διαφωτισμού και ελληνοχριστιανικού βυζαντινισμού εξακολουθεί να υποφώσκει στην Ελλάδα, όσο κι αν ο δεύτερος δείχνει να έχει επικρατήσει [1]. Γιατί μπορεί, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, η χριστιανορθόδοξη εκκλησία να έχει απωλέσει την πλειοψηφία της νεολαίας, αλλά ο βυζαντινισμός παραμένει πανίσχυρος στο πεδίο των πελατειακών σχέσεων, της παντοειδούς αναξιοκρατίας, της γενικευμένης διαφθοράς/διαπλοκής, της εξίσου γενικευμένης υποκρισίας και σεμνοτυφίας, της ενσυνείδητης και καθόλου επιβαλλόμενης χαμέρπειας και δουλικότητας απέναντι στην εξουσία [2]. Όλα τα προηγούμενα είναι καταστάσεις κληρονομημένες από το Βυζάντιο (ούτε καν από την οθωμανοκρατία, όπως έντεχνα έχει δρομολογηθεί να πιστεύει ο πολύς κόσμος). Και μέσα σε αυτά τα πλαίσια η νεολαία (ή τουλάχιστον το υγιές κομμάτι της, που "κοιτάει"δυτικά) δεν θα μπορούσε να μην ασφυκτιά και να μην έχει εξακολουθήσει να αποτελεί "πρόβλημα".
Μόνο που στην μεταπολιτευτική περίοδο, τον ρόλο του αυτόκλητου θεματοφύλακα της "εθνικής παράδοσης"ανέλαβε η επανακάμψασα εγχώρια αριστερά (άλλωστε η ρωμηοσύνη αποτελεί κοινό σέβασμα και αντικείμενο εξύμνησης, τόσο για δεξιούς, όσο και για αριστερούς σε αυτή τη χώρα). Τα ντοκουμέντα δεν λείπουν ούτε κι εδώ. Π.χ. τα άρθρα του Ριζοσπάστη και τουΟδηγητή στις δεκαετίες 1970, 1980 κ.ε. είναι γεμάτα κομπλεξισμό και μοχθηρότητα για μια νεολαία (ή τουλάχιστον για ένα καθόλου αμελητέο αριθμητικά τμήμα της), η οποία ελεύθερη πλέον από τις χουντικές απαγορεύσεις, εξακολούθησε να εκφράζεται μέσω της εμβληματικής ροκ μουσικής και τού ό,τι αυτή σήμαινε και αντιπροσώπευε σε πολιτικό και φιλοσοφικό επίπεδο: ερωτική ελευθερία και υγεία (σε αντίθεση με τον "κεντρικώς"ελεγχόμενο έρωτα εντός των σταλινικών, ή ελληνοχριστιανικών ρωμηοοργανώσεων), απαξίωση της "τακτοποιημένης"καταναλωτικής ζωής (και της αντίστοιχης νεοπλουτίστικης νοοτροπίας, του "βολέματος"κλπ.), αναζήτηση του ευδαιμονισμού (=ισορροπημένη σχέση με τον εσώτερο "δαίμονά"μας), πολιτική στάση που κυμαινόταν από το ενστικτωδώς αντιεξουσιαστικό έως το απόλυτα συνειδητοποιημένο ανατρεπτικό, αναρχικό, κλπ.[3]. Η αριστερά έβλεπε αμήχανη τη νεανική της "πελατεία"να φυλλοροεί (ακριβώς όπως την έβλεπε επί χούντας η χριστιανοβυζαντινή εκκλησία) καικαλούσε όλα αυτά τα "απολωλότα πρόβατα"να αποκτήσουν "αληθινά ιδανικά"και να καταταγούν μαζικά στις στρούγκες της (όπως ακριβώς επί χούντας η εκκλησία καλούσε τους "χίππυς"να γραφτούν στα κατά τόπους κατηχητικά σχολεία).
Αλλά η ελληνική αριστερά δεν περιορίστηκε στην -ούτως ή άλλως απαρχαιωμένη- προπαγάνδα της και ηθικολογία της: από τα τέλη κιόλας της δεκαετίας του 1970, κάνουν την εμφάνισή τους τα αποκαλούμενα "Κ.Ν.Α.Τ.", διάδοχη κατάσταση της περιβόητης Ο.Π.Λ.Α. (κομματικής αστυνομίας του Κ.Κ.Ε. επί κατοχής, που αντί να πολεμάει τον "καταχτητή", όπως διατυμπάνιζε προς τα έξω, "εκκαθάριζε"το εργατικό κίνημα της χώρας από αναρχικούς, αρχειομαρξιστές, τροτσκιστές κ.α. "αντιδραστικούς"εργάτες). Το άτυπο αυτό μπουλούκι σταλινικών τραμπούκων δίνει το -κατασταλτικό- παρόν σε κάθε διεκδίκηση της εξαγριωμένης, "αναρχορόκ"αποκαλούμενης, νεολαίας: το βρίσκουμε συχνά να προσπαθεί να υποσκάψει καταλήψεις σχολών, να συνεργάζεται με την αστυνομία στην καταστολή ταραχών (π.χ. να πραγματοποιεί συλλήψεις), ή απλώς να δέρνει κλπ. (θυμίζουν όλα αυτά τη μεταγενέστερη και πολλαπλώς επιβεβαιωμένη συνεργασία αστυνομίας και Χρυσής Αυγής;). Ο εξίσου γεροντοκορίστικος αυτός τρόπος αντίδρασης, φανερώνει ότι η εγχώρια αριστερά (όχι μόνο η αυτοαποκαλούμενη "ορθόδοξη"σταλινική, αλλά και οι καταγέλαστες "αιρετικές"θεραπαινίδες της, που ουδέποτε τόλμησαν να έρθουν σε πραγματική ρήξη μαζί της, αναγνωρίζοντάς της με αυτόν τον τρόπο την ιδεολογική πρωτοκαθεδρία) αποτελεί απλώς την αριστερόστροφη όψη του βυζαντινορωμαίικου νομίσματος -και της οπισθοδρόμησης- και όχι φυσικά κομμάτι ενός Διαφωτισμού, που ποτέ δεν κατόρθωσε να ολοκληρωθεί στην Ελλάδα. Αποδεικνύει επίσης ότι η νεολαία (ή τουλάχιστον ένα σεβαστό κομμάτι της) ως φορέας νέων σημασιών και προταγμάτων, υπήρξε για την εγχώρια αριστερά μεγαλύτερος κόλαφος και πρόβλημα, από ό,τι υπήρξαν οι κομματικοί της συναγωνιστές στον δρόμο για την πολυπόθητη κατάληψη/διαχείριση της εξουσίας.
Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μεταπολιτευτικής ελληνικής ροκ: "Σταμάτα να μιλάς για θάνατο"από τους Αντί (1986):
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Σταμάτα να μου λες πως μόνο αυτό μας μένει.
Κατάλαβέ το, δεν είναι αυτή η τελευταία μας λύση.
Κατάλαβέ το, πως κάτι τέτοιο τους βολεύει.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν το νιώθεις; Αυτή η νύχτα είναι διαφορετική.
Άκου τα ανήσυχα βήματα έξω στο δρόμο.
Άκου πως τρέμει απόψε του μπάτσου η φωνή.
Γιατί απόψε η επανάσταση αρχίζει.
Γιατί απόψε οι μπάτσοι θα νιώσουνε ρίγη.
Γιατί απόψε θα πάψω να μιλάω για ειρήνη.
Κι όσο γι'αύριο, δε με νοιάζει τι θα γίνει.
'Ισως σέρνομαι σε κάποιο μπουντρούμι.
'Ισως μπάτσοι να μου τσακίζουνε τη μούρη.
'Ισως κείτομαι στο δρόμο νεκρός,
με λιωμένο το κεφάλι απ'τα κλομπς.
Μα για ένα μόνο πράγμα θα 'μαι σίγουρος,
πως δεν κρέμομαι απ'το γάντζο στο ταβάνι.
Μα για ένα μόνο πράγμα θα 'μαι σίγουρος,
πως δεν είμαι πια μονάχος.
Πως δεν είμαι πια μονάχος.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν αντέχω να σ'ακούω άλλο, φτάνει.
Κατάλαβέ το, δεν είναι αυτή η τελευταία μας λύση.
Ξεκρέμασε κι εκείνη τη θηλιά απ'το ταβάνι.
Σταμάτα να μιλάς για θάνατο, μωρό μου.
Δεν το νιώθεις; Αυτή η νύχτα είναι διαφορετική.
Άκου τα ανήσυχα βήματα έξω στο δρόμο.
Άκου πως τρέμει απόψε του μπάτσου η φωνή.
Γιατί απόψε η επανάσταση αρχίζει.
Γιατί απόψε οι μπάτσοι θα νιώσουνε ρίγη.
Γιατί απόψε θα πάψω να μιλάω για ειρήνη.
Κι όσο γι'αύριο δε με νοιάζει τι θα γίνει.
Το πόσο πρόβλημα παραμένει (για τον -δεξίόστροφο, ή αριστερόστροφο- βυζαντινισμό) η νεολαία στην Ελλάδα, αποδεικνύεται εξάλλου κι από τον υποκριτικό και σεμνότυφο τρόπο με τον οποίο εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται οι εκδηλώσεις αξιοπρέπειας και απείθειάς της, όπως τον Δεκέμβριο του 2008 [4]. Τότε, εκτός από τους γνωστούς (β)ρωμηούς νοικοκυραίους, η νεοελληνική ρωμηοαριστερά έδειξε για άλλη μια φορά το πόσο βυζαντινά χαμερπής είναι: με ένα εμετικό δημοσίευμα στον Ριζοσπάστη(Το λάθος τηλεφώνημα ενός φονιά http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=4880001&textCriteriaClause=%2B%CE%9B%CE%91%CE%98%CE%9F%CE%A3+%2B%CE%A4%CE%97%CE%9B%CE%95%CE%A6%CE%A9%CE%9D%CE%97%CE%9C%CE%91 φύλλο Κυριακής 28/12/2008) αθωωνόταν ο αστυνομικός που δολοφόνησε δι'ασήμαντον αφορμήν δεκαεξάχρονο μαθητή, ενώ οι πανελλαδικώς εξεγερμένοι έφηβοι αποκαλούνται ευθέως "κωλόπαιδα". Τέτοιου σιχαμερού τύπου δικαιολόγηση της καταστολής δεν είχε επιχειρήσει ούτε η στρατιωτική χούντα. Την ίδια στιγμή η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. πραγματοποιούσε συναντήσεις με τις ενώσεις των αστυνομικών εκδηλώνοντας την ολόψυχη συμπαράσταση του κόμματος ... στο κοινωφελές έργο της καταστολής.
Τό ότι η νεολαία εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για τη νεοβυζαντινή ελληνική κοινωνία, φαίνεται και από τη γενικότερη απαξιωτική και σαδιστικήαντιμετώπιση που τής έχει θεσμικά και εκ προθέσεως επιφυλαχθεί [5].
Προπάντων, το ότι η νεοελληνική κοινωνία παραμένει επιρρεπής στον ελληνοχριστιανικό φασισμό αποδεικνύεται κι από τα μεγάλα -και συνεχώς αυξανόμενα- εκλογικά ποσοατά της νεοναζιστικής ελληνοχριστιανικής Χρυσής Αυγής: είναι αφελές να πιστεύουμε ότι οι ψηφοφόροι του εν λόγω κόμματος δεν είναι "γνήσιοι"φασίστες, αλλά ξαφνικά "ξεφύτρωσαν"εκεί συγκυριακά. Πιο λογική εξήγηση είναι ότι πρόκειται για καιροσκοπούντα ελληνοχριστιανικά φασιστοειδή που επί χρόνια κρύβονταν στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., στο ΛΑ.Ο.Σ., ή στη Ν.Δ., είτε γιατί είχαν βολευτεί πελατειακά εκεί, είτε γιατί κρινόταν σκόπιμο να μην εκδηλωθούν ανοιχτά, είτε πιθανότατα και για τα δυό. Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός τους, όπως κάθε τόσο δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, βεβαιώνει απλώς ότι, κατά το κινηματογραφικώς λεγόμενο, "ζούσαν ανάμεσά μας". Και έπονται κι άλλοι...
Παρ'όλες όμως τις ενστάσεις του (που μάλιστα αφορούν μόνο στην τελευταία παράγραφο του βιβλίου), ο γράφων θεωρεί ότι το βιβλίο είναι απαραίτητο να διαβαστεί και να ξαναδιαβαστεί, αφού, αν μή τί άλλο, διαβρώνει τα θεμέλια διαδεδομένων νεοελληνικών προπαγανδιστικών μύθων και εισάγει τον μή ειδικό αναγνώστη στον ορθό (δηλαδή επιστημονικό) τρόπο σκέψης. Ένα γενικότερο δε ιστορικό συμπέρασμα που βγαίνει από το βιβλίο είναι ότι η στάση της νεοελληνικής κοινωνίας από τις παραμονές της τουρκοκρατίας έως σήμερα, τόσο προς τη νεολαία, όσο και προς τους ξένους (και τις εκάστοτε νεωτεριστικές, επαναστατικές κλπ. ιδέες τους), ήταν ανέκαθεν αδιαχώριστη (για να μην πούμε υπαγορευόμενη) από την ιδεολογική "γραμμή"της χριστιανορθοδοξίας. Μάλιστα ο όγκος του αρχειακού υλικού -και ο εύληπτος τρόπος- που παρουσιάζεται, το καθιστά έως και ανεκτίμητο. Και -πράγμα όχι σύνηθες για ακαδημαϊκό προϊόν- διαβάζεται ξεκούραστα και ευχάριστα.
Σημειώσεις
[1] Βλ. Η χαμένη μάχη του νεοελληνικού Διαφωτισμού: πώς παραμείναμε φασκιωμένοι στη βυζαντινή μούμια http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/11/blog-post_9.html
[2] Βλ. Βλακοκρατία και Βυζαντινοκρατία στη νεώτερη Ελλάδα: μια σύντομη επισκόπηση των ψυχικών εξαρτήσεων του νεοβυζαντινισμού http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_7035.html
[3] Bλ. εμβριθείς αναλύσεις σταλινικών φωστήρων όπως αυτή:"ο λόγος ύπαρξής τους είναι η διάδοση συνηθειών, προτύπων, ή θεωριών που "χρυσώνουν"το χάπι της ροκ μουσικής και τη συνδέουν στενά με μόδες, με είδωλα, με χώρους "διασκέδασης", με μια ολόκληρη προσπάθεια δηλαδή "θεωρητικοποίησης"του ροκ, περάσματος της αντίληψης πως το ροκ είναι κίνημα χειραφέτησης και αντίστασης και συγχρόνως περάσματος ενός συγκεκριμένου "ροκ"τρόπου ζωής στη νεολαία [...] Τα ροκ μουσικά περιοδικά [...] δένουν στενά και με ποικίλους τρόπους το ροκ σαν άκουσμα μ'ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που υπηρετεί τους σκοπούς της άρχουσας τάξης για τη νεολαία" (Οδηγητής,Ιούλιος 1984).
Ή το άλλο της -σταλινικής τότε- πολιτικής χαμαιλεόντισσας Μαρίας Δαμανάκη: "Η λειτουργικότητα της ροκ-ντίσκο (σ.σ.: η κυρία τα έχει μπερδέψει λίγο...) είναι δοσμένη: Φτηνή ψυχαγωγία, που συμπεριέχει πρότυπα και μηνύματα που δεν βοηθούν στη συμμετοχή των νέων στο κίνημα. Ποιοί κερδίζουν από αυτή τη μουσική, είναι επίσης δοσμένο: Η άρχουσα τάξη, στο βαθμό που καταφέρνει να περάσει μέσ'απ'αυτήν το "μήνυμά"της για αποπροσανατολισμό της νεολαίας, για απομάκρυνσή της από το δρόμο της οργανωμένης πάλης [...] Η ροκ μουσική, από την αρχή της εμφάνισής της στην Ελλάδα μπήκε στην υπηρεσία των εταιρειών δίσκων, σε μια προσπάθεια αντιπαράθεσης με το προοδευτικό ελληνικό τραγούδι. Συνδέθηκε στενά με αντιδραστικά πρότυπα και ξένα στοιχεία, που συνιστούν έναν ορισμένο τρόπο ζωής που εξυπηρετεί την άρχουσα τάξη" (Κομμουνιστική Επιθεώρηση, Φεβρουάριος 1981).
Υπάρχουν πολλά ακόμα: "Το ροκ πάει να επιβληθεί από τις πολυεθνικές εταιρείες δίσκων σαν κυρίαρχη κουλτούρα σ'όλες τις χώρες, εξουδετερώνοντας τα στοιχεία του εθνικο-λαϊκού πολιτισμού, στα μουσικά γούστα και στην καλλιτεχνική δημιουργία, που είναι συστατικά στοιχεία για τη διαμόρφωση της αγωνιστικής συνείδησης της νεολαίας κάθε χώρας" (Οδηγητής, Αύγουστος 8 και 28, 1985).
"Είναι γνωστό ότι η παραγωγή της "τσίχλας ροκ"και άλλων εμπορεύσιμων ηχητικών προϊόντων γίνεται στο εξωτερικό. Εδώ απλώς συναρμολογούνται και συσκευάζονται" (Γιάννης Μαρκόπουλος, συνέντευξη στον Ταχυδρόμο, 26/2/1987).
Τα "περιστατικά"είναι ανεξάντλητα... Ας υπενθυμιστεί ότι λίγα μόλις χρόνια μετά από αυτές τις "αναλύσεις", ο (αν)υπαρκτός "σοσιαλισμός"κατέρρευσε με πάταγο ανάλογο της κενότητάς του. Με τέτοιες εκπεφρασμένες απόψεις, ας μην φανταστούμε καλύτερα τί "πολιτιστική επανάσταση" (ή μήπως νεολαιίστικη γενοκτονία;) θα είχαν επιχειρήσει οι (β)ρωμηοί σταλινικοί στην υποθετική περίπτωση που θα έπαιρναν την εξουσία...
[4] Βλ. Ο 16άρης μέσα μου http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/2008.html
[5] Βλ. σχετικά Τα αχάριστα κωλόπαιδα http://hypnovatis.blogspot.gr/2012/09/blog-post_8924.html
Θ. Λ.
αναδημοσίευση από εδώ: