«(…) Οι ανθρωποι των οποιων η ζωη ειναι αγονη κι αβεβαιη, φαινεται οτι δειχνουν μεγαλυτερη προθυμια για υπακοη παρα οι ανθρωποι που ειναι ευχαριστημενοι με τον εαυτο τους και εχουν αυτοπεποιθηση. Για τους απογοητευμενους η λυτρωση απο την ευθυνη εχει μεγαλυτερη αξια απο τη λυτρωση απο τη σκλαβια.
Ειναι εξαιρετικα προθυμοι να πουλησουν την ανεξαρτησια τους για να αποτιναξουν το βαρος της βουλησης, της αποφασης, της ευθυνης(…) Σε εποχες κρισης… η υπακοη τους γινεται το μοναδικο στερεο σημειο στο χαος της εφημερης υπαρξης τους(…)
Οι απογοητευμενοι ακολουθουν εναν αρχηγο λιγοτερο απο πιστη οτι τους οδηγει στη γη της επαγγελιας, και περισσοτερο απο το βαθυτερο αισθημα τους οτι αυτος θα τους τραβηξει μακρυα απο το ενεπιθυμητο Εγω τους. (…)
Οσο χειροτερη ιδεα εχει ενας ανθρωπος για τον εαυτο του, με τοσο ισχυροτερο ζηλο αποδιδει την απολυτη τελειοτητα στο λαο του, στη θρησκεια του, στη φυλη του, στην ιερη του υποθεση(…) Η εντονοτερη επιθυμια του ειναι να απελευθερωθει απο το μισητο του Εγω, και την εκδηλωνει με την ταση του για κοινη δραση και αυτοθυσια.(…) Η ετοιμοτητα του να πεθανει για την ιερη υποθεση ειναι ενδεικτικη για το ποσο ισχυρο ειναι το υποκαταστατο προσωπικοτητας(…)
Ολες οι μορφες της αφοσιωσης, της νομιμοφροσυνης, της αυταπαρνησης, ειναι ουσιαστικα η απελπισμενη αποπειρα να πιαστουμε απο κατι που θα μπορουσε να δωσει αξια και σημασια σε μια ματαιη και αποτυχημενη ζωη(…)» .
* * *
.«(…) Ειναι οι απογοητευμενοι πιο ευκολοπιστοι; Ο Πασκαλ ηταν της γνωμης οτι πιο καταλληλος για την κατανοηση της αγιας γραφης ειναι εκεινος που μισει τον εαυτο του. Κατα τα φαινομενα υπαρχει σχεση αναμεσα στη δυσαρεσκεια του ανθρωπου με τον ιδιο του τον εαυτο, και στην ευκολοπιστια του.
Ο ψυχαναγκασμος για φυγη απο το Εγω ειναι εξισου ψυχαναγκασμος για φυγη απο το ορθολογικο. Η αρνηση να δουμε τον εαυτο μας οπως ειναι, καταληγει σε αηδια κατα της αληθειας και της λογικης. Για τον απογοητευμενο δεν υπαρχει ελπιδα ουτε στα υπαρκτα πραγματα ουτε σε εκεινα που ειναι δυνατο να γινουν. Η λυτρωση μπορει να ερθει μονο απο το μυστηριωδες και το υπεροχο, που μπαινει απο μια μικρη χαραμαδα στον τοιχο της σκληρης πραγματικοτητας. Θελουν να εξαπατηθουν.
Αυτο που λεει ο Στρεσεμαν για τους Γερμανους, ισχυει για ολους τους απογοητευμενους: ‘‘Δεν προσευχονται μονο για το καθημερινο τους ψωμι, αλλα και για την καθημερινη τους αυταπατη.’’ Φαινεται οτι ειναι κανονας οτι αυτοι που κλινουν προς την αυταπατη, πεφτουν ευκολα θυματα της απατης των αλλων. Ειναι ευκολο να τους πεισει και να τους χειραγωγησει κανεις.Ενα ιδιαιτερο χαρακτηριστικο της ευκολοπιστιας ειναι οτι αυτη παρουσιαζεται συχνα σε συνδυασμο με μια ταση προς το ψεμα.
Ο συνδυασμος πιστης και ψεματος δεν ειναι χαρακτηριστικο μονο των παιδιων. Η ανικανοτητα ή η απροθυμια να συνειδητοποιησει κανεις τα πραγματα οπως ειναι, ευνοει και τα δυο: ευκολοπιστια και ψευδολογια.(…)»