Αφιερωμένο στίς μανούλες που γιορτάζουν σήμερα
selana
"Πού τό 'κρυψες μαμά το παιδί;"
Το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης και η "μητριαρχούμενη"υποκρισία τής Νεοελλάδας
αναδημοσίευση από:
http://hypnovatis.blogspot.ca/2014/04/blog-post.html#comment-form
![]()
Η 25η Απριλίου κάθε έτους είναι αφιερωμένη παγκοσμίως στη συνειδητοποίηση του Συνδρόμου Γονικής Αποξένωσης (διεθνής ψυχιατρικός όρος: Parental Alienation Syndrome). Είναι από τις λίγες "παγκόσμιες ημέρες"που δικαιολογούν την ύπαρξή τους και δεν θεσπίστηκαν για λόγους εντυπώσεων, δημοσίων σχέσεων και "φιλανθρωπικού"ξεπλύματος χρήματος.
Τις τελευταίες δεκαετίες, με την αύξηση των διαζυγίων, έχει κάνει δυναμικά στην Ελλάδα την εμφάνισή του το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης (εν συντομία Σ.Γ.Α.). Πρόκειται για ψυχική διαταραχή που δημιουργείται σε παιδιά διαζευγμένων ζευγαριών όταν ο έχων την επιμέλεια γονέας (στην Ελλάδα σχεδόν πάντα η μάνα) αποξενώνει συνειδητά για προσωπικούς του λόγους το παιδί, ή τα παιδιά, από τον μή έχοντα την επιμέλεια γονέα (στην Ελλάδα σχεδόν πάντα τον πατέρα).
Η κοινωνιολογία των διαζευγμένων γυναικών που αποξενώνουν τα παιδιά από τον πατέρα τους είναι συνήθως η εξής: χαμηλού επιπέδου προσωπικής συγκρότησης, ή/και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, χωρίς καθόλου επιτυχίες στη ζωή τους (π.χ. μορφωτικές, επαγγελματικές, προσωπικές οποιουδήποτε είδους κ.λπ.), χωρίς στόχους ζωής πέραν της τεκνοποίησης, που προσπαθούν να κρύψουν την ασημαντότητά τους πίσω από τη "μητρότητα". Τέτοιου είδους άτομα, τα οποία το μοναδικό πράγμα που έχουν να επιδείξουν ως επιτυχία στη ζωή τους είναι η τεκνοποίηση, είναι φυσικά άκρως ακατάλληλα και επικίνδυνα για γονείς (αφού η παρουσία του παιδιού χρησιμεύει μόνο για να τα "επιβεβαιώσει"και να τα αποφορτίσει από το αίσθημα μειονεξίας τους). Συνήθως μάλιστα το έργο της πρόκλησης Σ.Γ.Α. ξεκινά ήδη από τον έγγαμο βίο.
Τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί με το εν λόγω σύνδρομο είναι ένα, ή περισσότερα από τα παρακάτω: αδιαφορία ή άρνηση να δει τον πατέρα του, δυσπιστία, καχυποψία, επιθετικότητα, ή εν γένει απαξιωτική συμπεριφορά προς τον πατέρα. Οι τρόποι με τους οποίους προκαλείται το σύνδρομο είναι συνήθως: επί μακρόν "απόκρυψη"του παιδιού από τον πατέρα με διάφορες δικαιολογίες (π.χ. "είναι άρρωστο", "έχει διάβασμα", "κοιμάται", εγγραφή του από τη μάνα και παρακολούθηση μαθημάτων σε φροντιστήριο, ή σε αθλητικές δραστηριότητες ακριβώς τις ώρες που προβλέπεται να το συναντάει ο πατέρας κ.λπ.), προπαγάνδα εναντίον του πατέρα, κλονισμός της εμπιστοσύνης προς τον πατέρα, συστηματική φθορά από τη "μάνα"τού πατρικού προτύπου κ.λπ.. Οι λόγοι που πολλές "μητέρες"προξενούν Σ.Γ.Α. στα παιδιά τους (εκτός φυσικά από την προσωπική τους ψυχική ανεπάρκεια) έχουν να κάνουν πάντα με τον κομπλεξισμό, την υστέρηση και τον ανομολόγητο φθόνο που νιώθουν για τον πρώην σύζυγό τους (έστω κι αν ζήτησαν αυτές το διαζύγιο). Έτσι χρησιμοποιούν/αρρωσταίνουν το άτυχο παιδί τους προκειμένου να ταπεινώσουν/εξευτελίσουν/εκβιάσουν/εκδικηθούν τον πρώην σύζυγό τους. Σχεδόν πάντα μάλιστα το Σ.Γ.Α. προκαλείται όχι από μόνη την ελειμματική ψυχικά "μάνα", αλλά και από το εξίσου ελειμματικό οικογενειακό της περιβάλλον (υπάρχει δηλαδή οικογενειακό ιστορικό και "τεχνογνωσία").
![]()
Τα ολέθρια αποτελέσματα στην ψυχική εξέλιξη των παιδιών με Σ.Γ.Α είναι: απώλεια/απαξίωση πατρικού προτύπου, χαμηλή αυτοεκτίμηση (αφού η οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης θεμελιώνεται κατεξοχήν στο προϋπάρχον πατρικό πρότυπο), οπαδοποίηση/χουλιγκανοποίηση, ή ένταξη σε συμμορίες εφηβικής εγκληματικότητας, ναζιστικές κ.α. (που γίνεται ακριβώς για την αναζήτηση της εύκολης "αυτοεκτίμησης"που προσφέρει η αγέλη), παραβατική ή/και εγκληματική συμπεριφορά, δυσκολία στην συγκέντρωση και στην δημιουργία στόχων, δυσκολία απεξάρτησης από τη μητέρα (=ανωριμότητα), δυσκολίες (ιδιαίτερα για τα αγόρια) στη σχέση με το άλλο φύλο (και λόγω της χαμηλής αυτοεκτίμησης και λόγω τού ότι κάθε εν δυνάμει ερωτική θηλυκήπαρουσία αποδυναμώνεται λόγω της σύγκρισης με ένα στρεβλό μητρικό πρότυπο).
Στη σεμνότυφη και υποκριτική Ελλάδα, όπως ήταν αναμενόμενο, η ύπαρξη τού Σ.Γ.Α. δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί επισήμως, παρ'όλο που οι εκφάνσεις του έχουν αναλυθεί επαρκώς από εγχώριους νομικούς και ψυχιάτρους. Η μεσαιωνική νεοελληνική νομοθεσία λειτουργεί με μεταφυσικές έννοιες, όπως αυτή του "μητρικού φίλτρου", με αποτέλεσμα σχεδόν σε κάθε διαζύγιο η επιμέλεια των παιδιών να δίνεται εξ'ορισμού στη μάνα, χωρίς να διενεργούνται οι παραμικρές ψυχιατρικές εξετάσεις στους γονείς (κοινώς η χειρότερη μάνα θεωρείται καλύτερος γονέας από τον καλύτερο πατέρα). Με αυτόν τον τρόπο η μάνα αποκτά υπερεξουσίες ως προς την "διαχείριση"του "κεφαλαίου παιδί". Εν συνεχεία η όποια επαφή των παιδιών με τον πατέρα τους επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια της μάνας τους, αφού τα συμφωνητικά επιμέλειας παιδιών που υπογράφονται είναι απλά κουρελόχαρτα, που η παραβίαση των όρων τους από τη "μάνα"εις βάρος του πατέρα δεν τής επιφέρει ούτε καν μια προσχηματική δικαστική επίπληξη.
Υπό τέτοιες συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την ομαλή συνέχιση της γονεϊκής σχέσης, δεν είναι λίγοι οι πατεράδες που προτιμούν να "εγκαταλείψουν"το παιδί τους από το να καταρρακώνονται μπροστά του (στην πραγματικότητα, φυσικά, διώχνονταιαπό πατέρες). Στο κάτω κάτω είναι καλύτερα για το παιδί να διατηρεί την ανάμνηση ενός αξιοπρεπούς πατέρα (και ενός στοιχειωδώς ορθού πατρικού προτύπου) παρά ενός παθητικού αποδέκτη προσβολών και καρπαζοεισπράκτορα. Εξάλλου η παραμονή τους δεν έχει νόημα ούτε καν για ενδεχόμενη μελλοντική μεταστροφή τού παιδιού, αφού πρόκειται περί συνδρόμου, δηλαδή πάθησης η οποία δεν θεραπεύεται με τον χρόνο, ή από μόνη της, αλλά μόνο με ψυχιατρική παρέμβαση (κάτι που φυσικά η, έχουσα την επιμέλεια, "μάνα"δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψει ποτέ).
![]()
Το σύνηθες -και κατ'ευφημισμόν- "συμφωνητικό"μεταξύ των διαζευγμένων γονέων, που προβλέπεται από την μεσαιωνική νεοελληνική νομοθεσία σχετικά με την επαφή του πατέρα με τα παιδιά του, προβλέπει συνήθως μόνο δύο τρίωρες εβδομαδιαίες απογευματινές συναντήσεις τους και μία διήμερη κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο. Έτσι χάνεται η καθημερινή επαφή και η επικοινωνία. Επιπλέον σύμφωνα με τον μεσαιωνικό νεοελληνικό νόμο, ο μή έχων την επιμέλεια πατέρας χάνει κάθε δυνατότητα να συναποφασίζει, ή και απλώς να εκφέρει γνώμη για ο,τιδήποτε αφορά στα παιδιά (σχολείο, επιμόρφωση, γιατρούς κ.λπ., ή ακόμα και να βάλει τη υπογραφή του για να πάει το παιδί σε μια σχολική εκδρομή). Τα δε ποσά διατροφής που καλείται να καταβάλλει υπερβαίνουν κατά πολύ αυτά που πραγματικά απαιτούνται για τις ανάγκες των παιδιών και καλύπτουν και ανάγκες της μάνας... Στις χώρες με σύγχρονο οικογενειακό δίκαιο ισχύει το καθεστώς της κοινής επιμέλειας των παιδιών και της γονεϊκής ισότητας (αλλά και το επίπεδο προσωπικής συγκρότησης των γυναικών είναι σαφώς ανώτερο αυτών τής βυζαντινότροπης Νεοελλάδας): οι γονείς είναι συνυπεύθυνοι για το μεγάλωμα των παιδιών, τα βλέπουν εξίσου, δεν καταβάλλουν διατροφή ο ένας στον άλλον, ενώ σε περίπτωση απόπειρας πρόκλησης Σ.Γ.Α. η επιμέλεια αφαιρείται από τον γονέα που θα δοκιμάσει να το προκαλέσει.
Αυτή η εκούσια παγίδευση της νεοελληνικής κοινωνίας (και φυσικά της νομοθεσίας της) στην φαντασίωση της δήθεν πρωτοκαθεδρίας της "μητρότητας"και η άρνηση να αναγνωριστούν ως ίσης σημασίας για την ανάπτυξη ενός ανθρώπου και οι δύο γονεϊκοί ρόλοι, αντανακλά απλώς την εμμονή της νεοελληνικής κοινωνίας σε γονεϊκά πρότυπα που επιβλήθηκαν από τον χριστιανισμό και τον βυζαντινό μεσαίωνα. Τα πρότυπα αυτά σπανίως επικράτησαν λόγω των εκάστοτε κοινωνικών αναγκών, αλλά έχουν να κάνουν περισσότερο με την μείωση/υποβάθμιση της γυναίκας και την καθήλωσή της σε πεζούς ρόλους περιστρεφόμενους γύρω από την τεκνοποίηση: ο χριστιανικός μισογυνισμός επιτάσσει τον "σεβασμό"για τη γυναίκα μόνο αν γίνει μάνα και όχι για την προσωπικότητά της, η ύπαρξη τής οποίας δεν θεωρείται ούτε απαραίτητη ούτε καν επιθυμητή. Έτσι δεν είναι περίεργο που για τον ελληνικό νόμο το παιδί είναι ιδιοκτησία τής μάνας του, η ανατροφή του ανήκει επίσης στα "πνευματικά δικαιώματα"της μάνας, ενώ ο πατέρας περιορίζεται σε διακοσμητικό-οικονομικό ρόλο. Ούτε είναι δυσεξήγητο που το Σ.Γ.Α. κάνει κυριολεκτικά θραύση στην Ελλάδα λόγω και τού ότι η ανεργία (που πλήττει κυρίως άνδρες) έχει καταστήσει εκατοντάδες χιλιάδες διαζευγμένους, μή δυνάμενους να καταβάλλουν την μηνιαία διατροφή για τα παιδιά τους. Σαν αποτέλεσμα, αν η "μάνα"εμπίπτει στις κοινωνιολογικές κατηγορίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, έρχεται η συνειδητή και μεθοδική από αυτήν δρομολόγηση τών παιδιών σε καθεστώς αποξένωσης από τον "άχρηστο"πατέρα, αφού αυτός δεν εκπληρώνει τους ρόλους που "παραδοσιακά" (βλ. βυζαντινομεσαιωνικά) πρέπει να έχει ένας άντρας (=στρεβλή αντίληψη περί ανδρισμού).
![]()
Το (αντι)αισθητικό, (αντι)πνευματικό και (αντι)ερωτικό ιδανικό του χριστιανισμού για τη γυναίκα, το οποίο εξακολουθεί να κυριαρχεί σε τριτοκοσμικές κοινωνίες όπως η νεοελληνική: η γυναίκα/μάνα προβάλλεται ως ταμπού, ως "ιερή και απαραβίαστη"και ως "άσπιλη παρθένα"υπεράνω κάθε κριτικής, κατ'αρχήν για τα παιδιά της. Το ολέθριο αποτέλεσμα (που άλλωστε είναι σύνηθες και εμφανές στον νεοελληνικό πληθυσμό) είναι η εσαεί αδυναμία πραγματικού απογαλακτισμού και ψυχικής αυτονόμησης/ωρίμανσης των απογόνων (αφού η ύπαρξη οποιωνδήποτε ταμπού μπλοκάρει κάθε τέτοια διαδικασία). Παρ'όλο που οι νεοελληνίδες προσέχουν πλέον να μην έχουν τρίχες στα πόδια και στις μασχάλες (όπως είχαν οι χριστιανές άγιες) και δεν πηγαίνουν τόσο συχνά στην εκκλησία, το "πρότυπο"διαθέτει ακόμα τέτοιο κύρος, ώστε εξακολουθεί να εσωτερικεύεται -και να κραδαίνεται- από υπερβολικά πολλές (=τριχοφυία στον εγκέφαλο...). Πίσω από κάθε αποτυχημένη (κοινωνικά, ερωτικά, μορφωτικά, επαγγελματικά κ.λπ.) γυναίκα-Παναγίτσα, η οποία απαιτεί να τη σέβονται μόνο και μόνο επειδή "είναι μάνα", κρύβεται πάντα μια μέγαιρα, που αργά ή γρήγορα θα εκδηλωθεί (βλ. τον γυναικείο νεοελληνικό λαϊκό χαρακτήρα που έχει επικρατήσει ως "Κατίνα"). Η χριστιανική ανακάλυψη της "μητρότητας"ως προορισμού/περιορισμού της γυναίκας και ως κατεξοχήν εκπλήρωσης της θηλυκότητας, είναι το ψυχολογικό ανάλογο της ισλαμικής κλειτοριδεκτομής (και αντιστρόφως).
Επιπλέον η εμμονή στη μητρότητα, ως τής μόνης απαραίτητης και άξιας λόγου γυναικείας ιδιότητας, αντανακλά την γενικότερη ανωριμότητα και το (ψευδο)πρόβλημα ρόλων της νεοελληνικής κοινωνίας, η οποία παραπαίει (σαν γνήσια μεσαιωνική) μεταξύ φαιδρών ψευτοδιλημμάτων περί "ανδροκρατίας"και "γυναικοκρατίας". Ενώ οι γονεϊκοί ρόλοι δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωριστά, αλλά είναι συμπληρωματικοί και εξίσου απαραίτητοι για την ψυχική εξέλιξη του παιδιού.
Για να το πάμε λίγο πιο μακριά, η έμφαση στη δήθεν σημασία της "μητρότητας"που έχει δοθεί από τον χριστιανισμό, έχει να κάνει με την καθήλωση όχι μόνο της γυναίκας/μάνας, αλλά και των παιδιών στην ψυχική ανωριμότητα και με την ανάσχεση της πορείας τους προς την ψυχική αυτάρκεια (π.χ. οι αποκαλούμενοι "μαμάκηδες", ή "μαμόθρεφτα", ειδικά όταν κρύβονται πίσω από μια "αυτοπεποίθηση"που όσο περισσότερο επιδεικνύεται, τόσο πιο σαθρή είναι). Η "μητρότητα"ως δήθεν προορισμός τής γυναίκας και ως η κατεξοχήν γυναικεία αρετή (που μάλιστα θεωρείται ότι βρίσκεται σε κάποιο δήθεν ιερό απυρόβλητο), είναι μια ακόμα διεστραμμένη χριστιανική ανακάλυψη. Και δεν είναι τυχαίο που η βαρύτερη προσβολή στην Ελλάδα είναι ... να σου βρίσουν τη μάνα (κάτι που δεν συμβαίνει σε αποθρησκειοποιημένες κοινωνίες όπου η μητρότητα δεν θεωρείται ... αρετή, αλλά απλώς μια συνήθης βιολογική λειτουργία, όπως η πατρότητα). Αντίθετα, στην, συκοφαντημένη ως "ανδροκρατούμενη", προχριστιανική αρχαιότητα η γυναίκα προβλήθηκε πρώτα και κύρια ως πρότυπο αισθητικής (σωματικής ή ψυχικής) και ποτέ ως ευνουχισμένη μανούλα. Οι ίδιοι οι γονεϊκοί ρόλοι στην προχριστιανική αρχαιότητα ήσαν στο φυσιολογικό τους πλαίσιο (το οποίο εξάρθρωσε ο χριστιανισμός): η μητέρα ήταν αυτή που αναλάμβανε την συναισθηματική στερέωση του παιδιού, ενώ ο πατέρας τη διανοητική, και επίσης ήταν αυτός που δίδασκε στο παιδί αυτοεκτίμηση και το "έβγαζε"στην κοινωνία. Σήμερα τα αντίτυπα της αποτυχημένης (κοινωνικά, επαγγελματικά, μορφωτικά, ψυχολογικά κ.λπ.) χριστιανικής Παναγίας αρρωσταίνουν τα "ιδιόκτητα"παιδιά τους.
![]()
Η εμφανής απροθυμία αποϊεροποίησης της "μητρότητας"από τη νεοελληνική κοινωνία (που αποδεικνύεται πανηγυρικά στη, σκανδαλωδώς ευνοϊκή για τη γυναίκα, νομοθεσία περί επιμέλειας των τέκνων διαζευγμένων γονέων) δεν θα μπορούσε να μην συμβαδίζει, όπως προειπώθηκε, με μια εξίσου στρεβλή αντίληψη περί ανδρισμού, αλλά και με όλη την συλλογική αντίληψη περί ρόλων των φύλων εντός και εκτός οικογένειας. Η τελευταία, στην νεοελληνική περίπτωση δεν είναι παρά ένα φυτώριο ψυχικά ευνούχων, ανδρών και γυναικών, που δεν φεύγουν από το σπίτι των γονιών τους αν δεν παντρευτούν (και που συνήθως είναι παντελώς ανίκανοι να αναλάβουν μόνοι τις ευθύνες της ζωής τους, ή να τηρήσουν υπεύθυνες συμπεριφορές απέναντι στα δικά τους παιδιά, όταν έρθουν τα "δύσκολα"). Τέλος αντανακλά την ψυχοδιανοητική κατάσταση της γυναίκας στην Ελλάδα, με την έννοια ότι πάντα η κατάσταση της γυναίκας αποτελεί από τους βασικούς δείκτες της κατάστασης μιας κοινωνίας.
![]()
Παρακάτω είναι μερικά πολύ κατατοπιστικά κείμενα σχετικά με το Σ.Γ.Α. στην Ελλάδα.
1) Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης, Ευστράτιος Παπάνης (Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου) και Δρ Ιωάννης Λάμπρου
2) Η ουσιαστική και δικονομική αναγκαία μεταρρύθμιση της επιμέλειας των παιδιών χωρισμένων γονέων, Κώστα Δεμερτζή, δικηγόρου.
3) "Τίμα τον πατέρα σου", μαρτυρία για τις συνέπειες της γονικής αποξένωσης
4) Το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης ως μορφή παιδικής κακοποίησης
ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ
Θ.Λ.
Τις τελευταίες δεκαετίες, με την αύξηση των διαζυγίων, έχει κάνει δυναμικά στην Ελλάδα την εμφάνισή του το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης (εν συντομία Σ.Γ.Α.). Πρόκειται για ψυχική διαταραχή που δημιουργείται σε παιδιά διαζευγμένων ζευγαριών όταν ο έχων την επιμέλεια γονέας (στην Ελλάδα σχεδόν πάντα η μάνα) αποξενώνει συνειδητά για προσωπικούς του λόγους το παιδί, ή τα παιδιά, από τον μή έχοντα την επιμέλεια γονέα (στην Ελλάδα σχεδόν πάντα τον πατέρα).
Η κοινωνιολογία των διαζευγμένων γυναικών που αποξενώνουν τα παιδιά από τον πατέρα τους είναι συνήθως η εξής: χαμηλού επιπέδου προσωπικής συγκρότησης, ή/και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, χωρίς καθόλου επιτυχίες στη ζωή τους (π.χ. μορφωτικές, επαγγελματικές, προσωπικές οποιουδήποτε είδους κ.λπ.), χωρίς στόχους ζωής πέραν της τεκνοποίησης, που προσπαθούν να κρύψουν την ασημαντότητά τους πίσω από τη "μητρότητα". Τέτοιου είδους άτομα, τα οποία το μοναδικό πράγμα που έχουν να επιδείξουν ως επιτυχία στη ζωή τους είναι η τεκνοποίηση, είναι φυσικά άκρως ακατάλληλα και επικίνδυνα για γονείς (αφού η παρουσία του παιδιού χρησιμεύει μόνο για να τα "επιβεβαιώσει"και να τα αποφορτίσει από το αίσθημα μειονεξίας τους). Συνήθως μάλιστα το έργο της πρόκλησης Σ.Γ.Α. ξεκινά ήδη από τον έγγαμο βίο.
Τα συμπτώματα που παρουσιάζει ένα παιδί με το εν λόγω σύνδρομο είναι ένα, ή περισσότερα από τα παρακάτω: αδιαφορία ή άρνηση να δει τον πατέρα του, δυσπιστία, καχυποψία, επιθετικότητα, ή εν γένει απαξιωτική συμπεριφορά προς τον πατέρα. Οι τρόποι με τους οποίους προκαλείται το σύνδρομο είναι συνήθως: επί μακρόν "απόκρυψη"του παιδιού από τον πατέρα με διάφορες δικαιολογίες (π.χ. "είναι άρρωστο", "έχει διάβασμα", "κοιμάται", εγγραφή του από τη μάνα και παρακολούθηση μαθημάτων σε φροντιστήριο, ή σε αθλητικές δραστηριότητες ακριβώς τις ώρες που προβλέπεται να το συναντάει ο πατέρας κ.λπ.), προπαγάνδα εναντίον του πατέρα, κλονισμός της εμπιστοσύνης προς τον πατέρα, συστηματική φθορά από τη "μάνα"τού πατρικού προτύπου κ.λπ.. Οι λόγοι που πολλές "μητέρες"προξενούν Σ.Γ.Α. στα παιδιά τους (εκτός φυσικά από την προσωπική τους ψυχική ανεπάρκεια) έχουν να κάνουν πάντα με τον κομπλεξισμό, την υστέρηση και τον ανομολόγητο φθόνο που νιώθουν για τον πρώην σύζυγό τους (έστω κι αν ζήτησαν αυτές το διαζύγιο). Έτσι χρησιμοποιούν/αρρωσταίνουν το άτυχο παιδί τους προκειμένου να ταπεινώσουν/εξευτελίσουν/εκβιάσουν/εκδικηθούν τον πρώην σύζυγό τους. Σχεδόν πάντα μάλιστα το Σ.Γ.Α. προκαλείται όχι από μόνη την ελειμματική ψυχικά "μάνα", αλλά και από το εξίσου ελειμματικό οικογενειακό της περιβάλλον (υπάρχει δηλαδή οικογενειακό ιστορικό και "τεχνογνωσία").
Τα ολέθρια αποτελέσματα στην ψυχική εξέλιξη των παιδιών με Σ.Γ.Α είναι: απώλεια/απαξίωση πατρικού προτύπου, χαμηλή αυτοεκτίμηση (αφού η οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης θεμελιώνεται κατεξοχήν στο προϋπάρχον πατρικό πρότυπο), οπαδοποίηση/χουλιγκανοποίηση, ή ένταξη σε συμμορίες εφηβικής εγκληματικότητας, ναζιστικές κ.α. (που γίνεται ακριβώς για την αναζήτηση της εύκολης "αυτοεκτίμησης"που προσφέρει η αγέλη), παραβατική ή/και εγκληματική συμπεριφορά, δυσκολία στην συγκέντρωση και στην δημιουργία στόχων, δυσκολία απεξάρτησης από τη μητέρα (=ανωριμότητα), δυσκολίες (ιδιαίτερα για τα αγόρια) στη σχέση με το άλλο φύλο (και λόγω της χαμηλής αυτοεκτίμησης και λόγω τού ότι κάθε εν δυνάμει ερωτική θηλυκήπαρουσία αποδυναμώνεται λόγω της σύγκρισης με ένα στρεβλό μητρικό πρότυπο).
Στη σεμνότυφη και υποκριτική Ελλάδα, όπως ήταν αναμενόμενο, η ύπαρξη τού Σ.Γ.Α. δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί επισήμως, παρ'όλο που οι εκφάνσεις του έχουν αναλυθεί επαρκώς από εγχώριους νομικούς και ψυχιάτρους. Η μεσαιωνική νεοελληνική νομοθεσία λειτουργεί με μεταφυσικές έννοιες, όπως αυτή του "μητρικού φίλτρου", με αποτέλεσμα σχεδόν σε κάθε διαζύγιο η επιμέλεια των παιδιών να δίνεται εξ'ορισμού στη μάνα, χωρίς να διενεργούνται οι παραμικρές ψυχιατρικές εξετάσεις στους γονείς (κοινώς η χειρότερη μάνα θεωρείται καλύτερος γονέας από τον καλύτερο πατέρα). Με αυτόν τον τρόπο η μάνα αποκτά υπερεξουσίες ως προς την "διαχείριση"του "κεφαλαίου παιδί". Εν συνεχεία η όποια επαφή των παιδιών με τον πατέρα τους επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια της μάνας τους, αφού τα συμφωνητικά επιμέλειας παιδιών που υπογράφονται είναι απλά κουρελόχαρτα, που η παραβίαση των όρων τους από τη "μάνα"εις βάρος του πατέρα δεν τής επιφέρει ούτε καν μια προσχηματική δικαστική επίπληξη.
Υπό τέτοιες συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την ομαλή συνέχιση της γονεϊκής σχέσης, δεν είναι λίγοι οι πατεράδες που προτιμούν να "εγκαταλείψουν"το παιδί τους από το να καταρρακώνονται μπροστά του (στην πραγματικότητα, φυσικά, διώχνονταιαπό πατέρες). Στο κάτω κάτω είναι καλύτερα για το παιδί να διατηρεί την ανάμνηση ενός αξιοπρεπούς πατέρα (και ενός στοιχειωδώς ορθού πατρικού προτύπου) παρά ενός παθητικού αποδέκτη προσβολών και καρπαζοεισπράκτορα. Εξάλλου η παραμονή τους δεν έχει νόημα ούτε καν για ενδεχόμενη μελλοντική μεταστροφή τού παιδιού, αφού πρόκειται περί συνδρόμου, δηλαδή πάθησης η οποία δεν θεραπεύεται με τον χρόνο, ή από μόνη της, αλλά μόνο με ψυχιατρική παρέμβαση (κάτι που φυσικά η, έχουσα την επιμέλεια, "μάνα"δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψει ποτέ).
Αυτή η εκούσια παγίδευση της νεοελληνικής κοινωνίας (και φυσικά της νομοθεσίας της) στην φαντασίωση της δήθεν πρωτοκαθεδρίας της "μητρότητας"και η άρνηση να αναγνωριστούν ως ίσης σημασίας για την ανάπτυξη ενός ανθρώπου και οι δύο γονεϊκοί ρόλοι, αντανακλά απλώς την εμμονή της νεοελληνικής κοινωνίας σε γονεϊκά πρότυπα που επιβλήθηκαν από τον χριστιανισμό και τον βυζαντινό μεσαίωνα. Τα πρότυπα αυτά σπανίως επικράτησαν λόγω των εκάστοτε κοινωνικών αναγκών, αλλά έχουν να κάνουν περισσότερο με την μείωση/υποβάθμιση της γυναίκας και την καθήλωσή της σε πεζούς ρόλους περιστρεφόμενους γύρω από την τεκνοποίηση: ο χριστιανικός μισογυνισμός επιτάσσει τον "σεβασμό"για τη γυναίκα μόνο αν γίνει μάνα και όχι για την προσωπικότητά της, η ύπαρξη τής οποίας δεν θεωρείται ούτε απαραίτητη ούτε καν επιθυμητή. Έτσι δεν είναι περίεργο που για τον ελληνικό νόμο το παιδί είναι ιδιοκτησία τής μάνας του, η ανατροφή του ανήκει επίσης στα "πνευματικά δικαιώματα"της μάνας, ενώ ο πατέρας περιορίζεται σε διακοσμητικό-οικονομικό ρόλο. Ούτε είναι δυσεξήγητο που το Σ.Γ.Α. κάνει κυριολεκτικά θραύση στην Ελλάδα λόγω και τού ότι η ανεργία (που πλήττει κυρίως άνδρες) έχει καταστήσει εκατοντάδες χιλιάδες διαζευγμένους, μή δυνάμενους να καταβάλλουν την μηνιαία διατροφή για τα παιδιά τους. Σαν αποτέλεσμα, αν η "μάνα"εμπίπτει στις κοινωνιολογικές κατηγορίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, έρχεται η συνειδητή και μεθοδική από αυτήν δρομολόγηση τών παιδιών σε καθεστώς αποξένωσης από τον "άχρηστο"πατέρα, αφού αυτός δεν εκπληρώνει τους ρόλους που "παραδοσιακά" (βλ. βυζαντινομεσαιωνικά) πρέπει να έχει ένας άντρας (=στρεβλή αντίληψη περί ανδρισμού).
Το (αντι)αισθητικό, (αντι)πνευματικό και (αντι)ερωτικό ιδανικό του χριστιανισμού για τη γυναίκα, το οποίο εξακολουθεί να κυριαρχεί σε τριτοκοσμικές κοινωνίες όπως η νεοελληνική: η γυναίκα/μάνα προβάλλεται ως ταμπού, ως "ιερή και απαραβίαστη"και ως "άσπιλη παρθένα"υπεράνω κάθε κριτικής, κατ'αρχήν για τα παιδιά της. Το ολέθριο αποτέλεσμα (που άλλωστε είναι σύνηθες και εμφανές στον νεοελληνικό πληθυσμό) είναι η εσαεί αδυναμία πραγματικού απογαλακτισμού και ψυχικής αυτονόμησης/ωρίμανσης των απογόνων (αφού η ύπαρξη οποιωνδήποτε ταμπού μπλοκάρει κάθε τέτοια διαδικασία). Παρ'όλο που οι νεοελληνίδες προσέχουν πλέον να μην έχουν τρίχες στα πόδια και στις μασχάλες (όπως είχαν οι χριστιανές άγιες) και δεν πηγαίνουν τόσο συχνά στην εκκλησία, το "πρότυπο"διαθέτει ακόμα τέτοιο κύρος, ώστε εξακολουθεί να εσωτερικεύεται -και να κραδαίνεται- από υπερβολικά πολλές (=τριχοφυία στον εγκέφαλο...). Πίσω από κάθε αποτυχημένη (κοινωνικά, ερωτικά, μορφωτικά, επαγγελματικά κ.λπ.) γυναίκα-Παναγίτσα, η οποία απαιτεί να τη σέβονται μόνο και μόνο επειδή "είναι μάνα", κρύβεται πάντα μια μέγαιρα, που αργά ή γρήγορα θα εκδηλωθεί (βλ. τον γυναικείο νεοελληνικό λαϊκό χαρακτήρα που έχει επικρατήσει ως "Κατίνα"). Η χριστιανική ανακάλυψη της "μητρότητας"ως προορισμού/περιορισμού της γυναίκας και ως κατεξοχήν εκπλήρωσης της θηλυκότητας, είναι το ψυχολογικό ανάλογο της ισλαμικής κλειτοριδεκτομής (και αντιστρόφως).
Επιπλέον η εμμονή στη μητρότητα, ως τής μόνης απαραίτητης και άξιας λόγου γυναικείας ιδιότητας, αντανακλά την γενικότερη ανωριμότητα και το (ψευδο)πρόβλημα ρόλων της νεοελληνικής κοινωνίας, η οποία παραπαίει (σαν γνήσια μεσαιωνική) μεταξύ φαιδρών ψευτοδιλημμάτων περί "ανδροκρατίας"και "γυναικοκρατίας". Ενώ οι γονεϊκοί ρόλοι δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωριστά, αλλά είναι συμπληρωματικοί και εξίσου απαραίτητοι για την ψυχική εξέλιξη του παιδιού.
Για να το πάμε λίγο πιο μακριά, η έμφαση στη δήθεν σημασία της "μητρότητας"που έχει δοθεί από τον χριστιανισμό, έχει να κάνει με την καθήλωση όχι μόνο της γυναίκας/μάνας, αλλά και των παιδιών στην ψυχική ανωριμότητα και με την ανάσχεση της πορείας τους προς την ψυχική αυτάρκεια (π.χ. οι αποκαλούμενοι "μαμάκηδες", ή "μαμόθρεφτα", ειδικά όταν κρύβονται πίσω από μια "αυτοπεποίθηση"που όσο περισσότερο επιδεικνύεται, τόσο πιο σαθρή είναι). Η "μητρότητα"ως δήθεν προορισμός τής γυναίκας και ως η κατεξοχήν γυναικεία αρετή (που μάλιστα θεωρείται ότι βρίσκεται σε κάποιο δήθεν ιερό απυρόβλητο), είναι μια ακόμα διεστραμμένη χριστιανική ανακάλυψη. Και δεν είναι τυχαίο που η βαρύτερη προσβολή στην Ελλάδα είναι ... να σου βρίσουν τη μάνα (κάτι που δεν συμβαίνει σε αποθρησκειοποιημένες κοινωνίες όπου η μητρότητα δεν θεωρείται ... αρετή, αλλά απλώς μια συνήθης βιολογική λειτουργία, όπως η πατρότητα). Αντίθετα, στην, συκοφαντημένη ως "ανδροκρατούμενη", προχριστιανική αρχαιότητα η γυναίκα προβλήθηκε πρώτα και κύρια ως πρότυπο αισθητικής (σωματικής ή ψυχικής) και ποτέ ως ευνουχισμένη μανούλα. Οι ίδιοι οι γονεϊκοί ρόλοι στην προχριστιανική αρχαιότητα ήσαν στο φυσιολογικό τους πλαίσιο (το οποίο εξάρθρωσε ο χριστιανισμός): η μητέρα ήταν αυτή που αναλάμβανε την συναισθηματική στερέωση του παιδιού, ενώ ο πατέρας τη διανοητική, και επίσης ήταν αυτός που δίδασκε στο παιδί αυτοεκτίμηση και το "έβγαζε"στην κοινωνία. Σήμερα τα αντίτυπα της αποτυχημένης (κοινωνικά, επαγγελματικά, μορφωτικά, ψυχολογικά κ.λπ.) χριστιανικής Παναγίας αρρωσταίνουν τα "ιδιόκτητα"παιδιά τους.
Η εμφανής απροθυμία αποϊεροποίησης της "μητρότητας"από τη νεοελληνική κοινωνία (που αποδεικνύεται πανηγυρικά στη, σκανδαλωδώς ευνοϊκή για τη γυναίκα, νομοθεσία περί επιμέλειας των τέκνων διαζευγμένων γονέων) δεν θα μπορούσε να μην συμβαδίζει, όπως προειπώθηκε, με μια εξίσου στρεβλή αντίληψη περί ανδρισμού, αλλά και με όλη την συλλογική αντίληψη περί ρόλων των φύλων εντός και εκτός οικογένειας. Η τελευταία, στην νεοελληνική περίπτωση δεν είναι παρά ένα φυτώριο ψυχικά ευνούχων, ανδρών και γυναικών, που δεν φεύγουν από το σπίτι των γονιών τους αν δεν παντρευτούν (και που συνήθως είναι παντελώς ανίκανοι να αναλάβουν μόνοι τις ευθύνες της ζωής τους, ή να τηρήσουν υπεύθυνες συμπεριφορές απέναντι στα δικά τους παιδιά, όταν έρθουν τα "δύσκολα"). Τέλος αντανακλά την ψυχοδιανοητική κατάσταση της γυναίκας στην Ελλάδα, με την έννοια ότι πάντα η κατάσταση της γυναίκας αποτελεί από τους βασικούς δείκτες της κατάστασης μιας κοινωνίας.
Παρακάτω είναι μερικά πολύ κατατοπιστικά κείμενα σχετικά με το Σ.Γ.Α. στην Ελλάδα.
1) Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης, Ευστράτιος Παπάνης (Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου) και Δρ Ιωάννης Λάμπρου
2) Η ουσιαστική και δικονομική αναγκαία μεταρρύθμιση της επιμέλειας των παιδιών χωρισμένων γονέων, Κώστα Δεμερτζή, δικηγόρου.
3) "Τίμα τον πατέρα σου", μαρτυρία για τις συνέπειες της γονικής αποξένωσης
4) Το Σύνδρομο Γονικής Αποξένωσης ως μορφή παιδικής κακοποίησης
ΥΠΝΟΒΑΤΗΣ
Θ.Λ.