Οι μηχανές στην υπηρεσία της εξουσίας: Κι όμως ο Ήρωνας είχε το θεό του!
Τί είναι μια μηχανή μπροστά στη λογική που την εφηύρε; Αν δεν είχε ο εφευρέτης μια ιδέα και έναν σκοπό να τον θρέψει, δε θ’ αφιέρωνε τόση ενέργεια, για να την φτιάξει. Ο εφευρέτης δεν είναι δημιουργός, δεν εκφράζει αυθόρμητα το πηγαίο ποτάμι που ξεχειλίζει μέσα του. Υλοποιεί έναν σκοπό. Και σκοπό στη ζωή, αυστηρή πειθαρχία δίχως το πρωτόλειο έστω πάθος για απελευθέρωση έχουν όσοι μένουν πιστοί σε μια εξουσία. Τί κι αν έζησαν αιώνες πριν; Τί κι αν δεν είχαν καλώδια, ασύρματες συσκευές, μικροτσίπ, πλαστικό, πετρελαιοκίνητα; Η μηχανή συμβαδίζει με τον πολιτισμό. Η έννοια του αυτοματισμού, που κάνει ακόμη παραγωγικότερους τους ανθρώπους, τρεφόταν με τους καρπούς των πόλεων και τον μόχθο των υποδουλωμένων. Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μία σειρά κειμένων με μηχανές από την αρχαιότητα, που θα κάνουν πολλούς να γελάσουν πικρά με όσα σκέφτονταν πάντα οι κρατιστές και τα μεγάλα ιερατεία, για να εξαπατούν και να πραγματοποιούν φαντασμαγορίες στις πόλεις τους.Ο Ήρων ο Αλεξανδρινός (που θα πρέπει να έζησε γύρω στον 1ο αι. Παλαιά χρονολογία.-1ο αι. Νέα χρονολογία) ήταν μηχανικός και γεωμέτρης, που έμεινε στην ιστορία για την πρώτη ατμομηχανή της ανθρωπότητας. Βέβαια, δεν έφτασε να εφεύρει και τα γνωστά μέσα μεταφοράς, αλλά σκέφτηκε ότι η ατμοκίνηση θα μπορούσε να βοηθήσει στον αυτοματισμό, που με τη σειρά του θα μπορούσε να βοηθήσει …την θρησκεία. Όλοι ξέρουμε ότι στην αρχαιότητα προσφέρονταν θυσίες στους θεούς. Άλλωστε, όλα τα αρνιά και οι γαλοπούλες που ψήνουμε στις καθιερωμένες γιορτές, διατηρούν μια συνέχεια από εκείνη την παλιά παράδοση.
Ο πολυμήχανος Ήρων, λοιπόν, σκέφτηκε έναν τρόπο να ελέγχει εάν πράγματι γίνονταν οι απαιτούμενες θυσίες κάθε πιστού πριν αυτός εισέλθει στο ναό. Με τις αυτόματες πύλες του πέτυχε ώστε με το άναμμα της φλόγας και την έναρξη των θυσιών να ανοίγουν οι πύλες του ναού, ενώ με το τέλος της θυσίας και το σβήσιμο της φωτιάς να κλείνουν αυτόματα. Αυτό επιτυγχανόταν με την ατμοκίνηση. Όταν άναβε η ![Ήρωνας_1]()
φλόγα, ο θερμός αέρας διοχετευόταν από έναν σωλήνα μέσα σε μια σφαίρα, πιέζοντας την ελεύθερη επιφάνεια του νερού που περιείχε. Το νερό, για να βρει διέξοδο, έβγαινε από έναν άλλο σωλήνα σε διαφορετικό δοχείο. Το δοχείο αυτό με την αύξηση του βάρους του κατέβαινε προς τα κάτω. Δεμένο όπως ήταν με μια αλυσίδα με τροχαλίες, την ξετύλιγε από τους δύο κατακόρυφους στύλους όπου πριν ήταν δεμένη και με την περιστροφή άνοιγαν οι πύλες. Η φωτιά, λοιπόν, της θυσίας τροφοδοτούσε μέσω του ατμού το άνοιγμα των πυλών. Μέσω της αντίστροφης οδού, με το σβήσιμο της φωτιάς, οι πύλες έκλειναν. Χωρίς προσφορά γρανάζι δε γυρνά. Όποιος πρόλαβε τον Κύριον είδε.
φλόγα, ο θερμός αέρας διοχετευόταν από έναν σωλήνα μέσα σε μια σφαίρα, πιέζοντας την ελεύθερη επιφάνεια του νερού που περιείχε. Το νερό, για να βρει διέξοδο, έβγαινε από έναν άλλο σωλήνα σε διαφορετικό δοχείο. Το δοχείο αυτό με την αύξηση του βάρους του κατέβαινε προς τα κάτω. Δεμένο όπως ήταν με μια αλυσίδα με τροχαλίες, την ξετύλιγε από τους δύο κατακόρυφους στύλους όπου πριν ήταν δεμένη και με την περιστροφή άνοιγαν οι πύλες. Η φωτιά, λοιπόν, της θυσίας τροφοδοτούσε μέσω του ατμού το άνοιγμα των πυλών. Μέσω της αντίστροφης οδού, με το σβήσιμο της φωτιάς, οι πύλες έκλειναν. Χωρίς προσφορά γρανάζι δε γυρνά. Όποιος πρόλαβε τον Κύριον είδε.
Άλλη σχετική εφεύρεση είναι το αυτορυθμιζόμενο λυχνάρι, το οποίο αρχικά τροφοδοτείται με λάδι. Όσο όμως καίγεται το λάδι και χαμηλώνει η στάθμη του, ένας μικρός πλωτήρας μετακινείται προς τα κάτω, συμπαρασύρει έναν τροχό, που με τη σειρά του κινεί ένα σύρμα γύρω απ’ το οποίο είναι τυλιγμένο το φυτίλι. Έτσι, όταν κατεβαίνει η στάθμη του λαδιού, ανεβαίνει το φυτίλι. Με αυτό τον τρόπο, δηλαδή, έκαιγε το καντήλι ανενόχλητο και …το θείο φως της πίστης έκαιγε άσβεστο.Ο λαός και δη το θρησκευτικό ποίμνιο, που έχει διάθεση να δώσει όλες τις![Ήρωνας_3]()
οικονομίες του, προκειμένου να επιβεβαιώσει την πίστη του, χρειάζεται και τα θαύματά του. Δεν υπάρχει, λοιπόν, ιδανικότερος τρόπος από μια κατάλληλη μηχανή, που θα παρέχει στους πιστούς το απαιτούμενο θέαμα. Μια σειρά διακοσμητικών κατασκευών του Ήρωνα έκαναν ακριβώς αυτή τη δουλειά. Για παράδειγμα, μόλις άναβε ο βωμός, ο αέρας θερμαινόταν και διαστελλόταν. Η πίεση της διαστολής μέσω σωλήνων διοχετευόταν στα χέρια ομοιωμάτων, από τα οποία έρεαν σταγόνες θυμιάματος στο βωμό.
οικονομίες του, προκειμένου να επιβεβαιώσει την πίστη του, χρειάζεται και τα θαύματά του. Δεν υπάρχει, λοιπόν, ιδανικότερος τρόπος από μια κατάλληλη μηχανή, που θα παρέχει στους πιστούς το απαιτούμενο θέαμα. Μια σειρά διακοσμητικών κατασκευών του Ήρωνα έκαναν ακριβώς αυτή τη δουλειά. Για παράδειγμα, μόλις άναβε ο βωμός, ο αέρας θερμαινόταν και διαστελλόταν. Η πίεση της διαστολής μέσω σωλήνων διοχετευόταν στα χέρια ομοιωμάτων, από τα οποία έρεαν σταγόνες θυμιάματος στο βωμό.Άλλο «θαύμα» πρόσφερε η εφεύρεση με τη θυσία του μόσχου. Ενώ το μοσχάρι πίνει νερό, με ένα σιφόνι που περνάει μέσα απ’ το ομοίωμα του ζώου, ένα σπαθί του κόβει το λαιμό, χωρίς να διακόπτεται η ροή του νερού και χωρίς το κεφάλι να αποκόπτεται από το σώμα. Και η θυσία θέλει την τέχνη της. Με αντίστοιχης λογικής εφευρέσεις, ατμοκινούμενες δηλαδή κατασκευές, είχε φτιάξει πολλά τέτοια «θαύματα». Έτσι, για παράδειγμα σε άλλες περιπτώσεις με το άναμμα του βωμού έπεφταν σταγόνες θυμιάματος από το στόμα ενός δράκοντα στο βωμό, ενώ συγχρόνως το φίδι σύριζε ή με τη μετακίνηση ενός μήλου το άγαλμα του Ηρακλή «ζωντάνευε» και εκτόξευε ένα βέλος προς τον δράκοντα, δηλαδή το φίδι, που φυλάει τα μήλα των εσπερίδων, ενώ συρίζει.
Η εφεύρεση, όμως, που ξεπερνάει το θέαμα και στοχεύει στην ταμπακέρα, δηλαδή στο χρήμα είναι ο αυτόματος πωλητής που είχε σκεφτεί. Ο πιστός, ρίχνοντας ένα κέρμα σε μια ειδική σχισμή, που έπεφτε με τη σειρά του σε ένα δίσκο, κινητοποιούσε τον μοχλό με τον οποίο συνδεόταν ο δίσκος. Ο μοχλός άνοιγε μια βαλβίδα και έτσι έβγαινε ο αγιασμός. Το κέρμα συνέχιζε να γέρνει το δίσκο προς τα κάτω μέχρι τελικά να πέσει απ’ τον δίσκο και ένα αντίβαρο να τον επαναφέρει στην αρχική του θέση, κλείνοντας τη βαλβίδα. Στην τελευταία αυτή εφεύρεση περικλείεται και όλη η ουσία της επιστήμης που συναντά την θρησκεία, την αύξηση δηλαδή των κερδών.Ο Ήρων θεωρείται ο προάγγελος της ρομποτικής, αφού οι μηχανές του ολοκλήρωναν μόνες τους μια εργασία. Γι’ αυτό και ρίχνοντας μια ματιά σε μερικές απ’ τις εφευρέσεις του, έχουμε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε και τη φιλοσοφία του. Μέσα στον πολιτισμό δεν είναι μόνο η περιέργεια που κινητοποιεί τον άνθρωπο, είναι κυρίως το κέρδος και η καλή σχέση με την εξουσία που τον μετατρέπουν σε εφευρέτη του ιερατείου. Προφανώς και οι μηχανές του αυτές θα έβρισκαν και άλλες εφαρμογές. Ωστόσο, κίνητρο για μια νέα εφεύρεση δίνουν σε όλες τις εποχές η θρησκεία και ο στρατός. Η μηχανή, όσο απλή ή σύνθετη κι αν είναι, κατασκευάζεται για να υπηρετήσει την αυθεντία μιας εξουσίας και να της αποφέρει κύρος και κέρδη.
Η εφεύρεση όμως δεν είναι apriori πανάκεια, η τεχνοκρατική αντίληψη του κόσμου δεν είναι απαραίτητα εξυπνάδα. Κι αν είναι, δεν έχει σημασία, από την στιγμή που δεν απελευθερώνει. Μια μηχανή μπορεί να σαγηνεύσει, να εντυπωσιάσει, να κλέψει την προσοχή, αλλά μας θυμίζει ότι ανήκει σε κάποιον. Οι μηχανές ενδυναμώνουν το αίσθημα της ιδιοκτησίας, κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι ο κόσμος και οι άλλοι άνθρωποι τους ανήκουν. Γίνονται εργαλείο χειραγώγησης και εξαπάτησης.
σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση
πηγή:
http://anarchypress.wordpress.com/2014/04/05/%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%85%CF%80%CE%B7%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82/