ΤΕΡΖΑΚΗΣ – ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ

.

…Γιατί ο παγκόσμιος καπιταλισμός μπήκε σε αυτή τη δαιμονισμένη σπείρα, γιατί αυτή η παράλογη διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα έγινε αναγκαία στρατηγική του από τη δεκαετία του 1980 και μετά; Σε αυτό, η απάντηση του Γ. Βαρουφάκη είναι αμιγώς πολιτική…
Το μεγάλο γεγονός που σημάδεψε την παγκόσμια οικονομία, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ήταν η βίαιη αντιστροφή των ροών προϊόντων και κεφαλαίων μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου… η Αμερική απώλεσε την πλεονασματική της θέση [και] αντέδρασε με μιαν απίστευτη στρατηγική κίνηση: ενίσχυσε την ηγεμονική της ισχύ αυξάνοντας τα ελλείμματά της!
…Αυτό το μοντέλο εθελοντικής χρηματοδότησης του διπλού αμερικανικού ελλείμματος (ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού και εμπορικού ελλείμματος της αμερικανικής οικονομίας) από τον υπόλοιπο κόσμο (και κυρίως από τις ισχυρές εξαγωγικές οικονομίες της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Κίνας) είναι που περιγράφεται από τον συγγραφέα ως ο «Παγκόσμιος Μινώταυρος»: πρόκειται δηλαδή για «δώρα υποτέλειας», στην ουσία θυσίες, από την περιφέρεια προς το ηγεμονικό κέντρο, με αντάλλαγμα μία (ασταθή) παγκόσμια ισορροπία που κρατάει την ίδια την περιφέρεια οικονομικά ζωντανή (δηλ. κερδοφόρα). Το μέσον ήταν η δολαριοποίηση των παγκόσμιων κεφαλαιακών αποθεμάτων, και το κίνητρο η υπόσχεση μιας απεριόριστης χρηματοοικονομικής κερδοφορίας με τα νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που επινοούσε η Wall Street…
…Η απάντηση στο ερώτημα «γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες (ή η Γερμανία στην παρούσα ευρωπαϊκή συγκυρία, ή οποιοσδήποτε άλλος στη θέση τους) αδυνατούν να δουν καθαρά την άβυσσο στην οποία οδηγούν οι τρέχουσες στρατηγικές τους» είναι: δεν έχουν άλλη επιλογή, αν εκείνο που πρέπει να διασωθεί είναι η (βραχυπρόθεσμη) κερδοφορία του κεφαλαίου. Απέναντι στην απειλή τού καταποντισμού τους, οι κεφαλαιοκρατικές τάξεις έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα, ακόμη και αν αυτό μακροπρόθεσμα σημαίνει και τη δική τους αυτοκτονία…

.
Το προσόν του βιβλίου τού Βαρουφάκη [Παγκόσμιος Μινώταυρος] είναι ότι ανατέμνει με εξαιρετικά διαυγή τρόπο την περίπλοκη δομή του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος [...] Άμεσο πρόξενο της κρίσης θεωρεί βέβαια τη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με καρδιά την Wall Street και το City του Λονδίνου, που με την επινόηση καινοφανών χρηματοπιστωτικών εργαλείων (δομημένα παράγωγα, αμοιβαία κεφάλαια, αντασφαλίσεις, διάφορες στρατηγικές μόχλευσης) δημιούργησε έναν πακτωλό εικονικού χρήματος βασισμένον σε άκρως επισφαλή δάνεια και υποθήκες.
[...]
Δημιουργήθηκε… μια οικονομία-βαμπίρ αποσυνδεδεμένη πλήρως από την παραγωγική διαδικασία, βασισμένη στον συστηματικά υποκινούμενο δανεισμό, της οποίας οι συνέπειες αποκαλύπτονται ως εξής: «Η πλήρης εικόνα της εκκολαπτόμενης καταστροφής δεν θα είναι ολοκληρωμένη χωρίς μιαν αναφορά στον λόγο μεταξύ του παγκόσμιου εισοδήματος, του ΑΕΠ του πλανήτη, και της “αξίας” των παραγώγων αυτών: το 2003, για κάθε δολάριο του παγκόσμιου ΑΕΠ κυκλοφορούσαν παράγωγα αξίας 1,80 δολαρίων. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2007, η αναλογία αυτή είχε αυξηθεί κατά 640%: σε κάθε δολάριο του παγκόσμιου ΑΕΠ αντιστοιχούσαν παράγωγα αξίας 132 δολαρίων. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα είχε διογκωθεί τόσο που δεν χωρούσε στον πλανήτη γη!» (σελ. 264).
.
Αυτή ακριβώς ήταν η «φούσκα» που έσπασε το 2008, συμπαρασύροντας σε άγριους κλυδωνισμούς όλο τον πλανήτη: «Πριν το 2008 η Wall Street είχε καταφέρει να δημιουργήσει ένα παράλληλο νομισματικό σύστημα, μια μορφή ιδιωτικού χρήματος, που βασιζόταν στις κεφαλαιακές εισροές προς τον Παγκόσμιο Μινώταυρο. Η παγκόσμια οικονομία εθίστηκε σε αυτό το τοξικό ιδιωτικό χρήμα, το οποίο από τη φύση του αυγάτιζε αενάως. Κάποια στιγμή το ιδιωτικό αυτό χρήμα εξαφανίστηκε από προσώπου γης. Και τότε ήρθε η κατάρρευση, το Κραχ. Ο μόνος λόγος που το Κράχ του 2008 δεν είχε τα εμφανή αποτελέσματα του Κραχ του 1929 (εκατοντάδων χιλιάδων λιμοκτονούντων αστέγων στις παραγκουπόλεις) ήταν ότι οι αρχές, και δη οι Κεντρικές Τράπεζες, είχαν μάθει κάτι από τα διδάγματα του Κραχ του 1929. Έτσι, έσπευσαν να αντικαταστήσουν το κατεστραμμένο ιδιωτικό χρήμα με νέο, φρεσκοτυπωμένο δημόσιο χρήμα. Έτσι, οι ζημίες των αφρόνων τραπεζιτών μετατράπηκαν σε βουνά νέου δημόσιου χρέους» (σελ. 299).
[...]
Γιατί ο παγκόσμιος καπιταλισμός μπήκε σε αυτή τη δαιμονισμένη σπείρα, γιατί αυτή η παράλογη διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα έγινε αναγκαία στρατηγική του από τη δεκαετία του 1980 και μετά; Σε αυτό, η απάντηση του Γ. Βαρουφάκη είναι αμιγώς πολιτική. Ήταν πολιτικοί οι λόγοι που προκάλεσαν αυτή την τρομακτική παραμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας, και απορρέουν από την κεντρική στρατηγική που επέλεξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής προκειμένου να διατηρήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους μετά την κρίση του 1970 όταν η οικονομία τους, από πλεονασματική που ήταν ως τότε, έγινε ελλειμματική.
.
Διατυπωμένο με τα δικά του λόγια: «Το μεγάλο γεγονός που σημάδεψε την παγκόσμια οικονομία, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ήταν η βίαιη αντιστροφή των ροών προϊόντων και κεφαλαίων μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου. Εκεί που οι ΗΠΑ εξήγαν στον υπόλοιπο κόσμο περισσότερα εμπορεύματα και περισσότερα κεφάλαια (απ’ όσα εισήγαν), τα πράγματα άλλαξαν όταν, περί τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Αμερική απώλεσε την πλεονασματική της θέση. Και τότε, η οικουμενική ηγεμών αντέδρασε στην απώλεια των πλεονασμάτων της με μιαν απίστευτη στρατηγική κίνηση: ενίσχυσε την ηγεμονική της ισχύ αυξάνοντας τα ελλείμματά της!
.
Το κλειδί σε αυτή την παράξενη ιστορία είναι να κατανοήσουμε πώς κατάφερε η Αμερική να “πείσει” τον υπόλοιπο κόσμο να χρηματοδοτεί τα αυξανόμενα ελλείμματά της, στέλνοντας ένα αυξανόμενο τσουνάμι κεφαλαίων προς την Wall Street. Αν κατανοήσουμε αυτή την ιστορική εξέλιξη, είναι εύκολο να καταλάβουμε τη μετάλλαξη της Wall Street και, μέσω αυτής, ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Μια μετάλλαξη που, αφενός, ενίσχυσε τη νέα μορφή αμερικανικής ηγεμονίας ενώ, αφετέρου, την εμβολίασε με τον ιό που θα τη θανάτωνε το 2008» (σελ. 18-9).
.
Αυτό το μοντέλο εθελοντικής χρηματοδότησης του διπλού αμερικανικού ελλείμματος (ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού και εμπορικού ελλείμματος της αμερικανικής οικονομίας) από τον υπόλοιπο κόσμο (και κυρίως από τις ισχυρές εξαγωγικές οικονομίες της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Κίνας) είναι που περιγράφεται από τον συγγραφέα ως ο «Παγκόσμιος Μινώταυρος»: πρόκειται δηλαδή για «δώρα υποτέλειας», στην ουσία θυσίες, από την περιφέρεια προς το ηγεμονικό κέντρο, με αντάλλαγμα μία (ασταθή) παγκόσμια ισορροπία που κρατάει την ίδια την περιφέρεια οικονομικά ζωντανή (δηλαδή, κερδοφόρα). Το μέσον ήταν η δολαριοποίηση των παγκόσμιων κεφαλαιακών αποθεμάτων, και το κίνητρο η υπόσχεση μιας απεριόριστης χρηματοοικονομικής κερδοφορίας με τα νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία που επινοούσε η Wall Street…
[...]
Η απάντηση στο ερώτημα «γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες (ή η Γερμανία στην παρούσα ευρωπαϊκή συγκυρία, ή οποιοσδήποτε άλλος στη θέση τους) αδυνατούν να δουν καθαρά την άβυσσο στην οποία οδηγούν οι τρέχουσες στρατηγικές τους» είναι: δεν έχουν άλλη επιλογή, αν εκείνο που πρέπει να διασωθεί είναι η (βραχυπρόθεσμη) κερδοφορία του κεφαλαίου. Απέναντι στην απειλή τού καταποντισμού τους, οι κεφαλαιοκρατικές τάξεις έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα, ακόμη και αν αυτό μακροπρόθεσμα σημαίνει και τη δική τους αυτοκτονία…
[...]
Κατανοεί βέβαια κανείς ότι, για έναν κεϋνσιανό που ενεργεί με τον πραγματιστικό κοινό νου, εκείνο που αντιπροσωπεύει τη μέγιστη απειλή και το μέγιστο κακό, το οποίο πρέπει πρωτίστως και πάση θυσία να εξοντωθεί, είναι ο δράκος των οικονομικών κρίσεων τύπου 1929… Από τη δική μας όμως σκοπιά, το ερώτημα πρέπει να είναι: για λογαριασμό τίνος; Μπορεί η κερδοφορία του κεφαλαίου να συνυπάρχει με την ευημερία όλης της ανθρωπότητας; …Ένας «καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο» είναι η πιο αχαλίνωτη ονειροφαντασία που γέννησε ποτέ νους ρεαλιστών…
[...]
Αν ο όρος οικονομία εξακολουθεί να ορίζει το πεδίο των υλικών ανταλλαγών ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τη φύση, το πεδίο των παραγωγικών δραστηριοτήτων, των μέσων και των τρόπων οργάνωσής τους καθώς και τη λογική των κοινωνικών ανταλλαγών, τους τρόπους κυκλοφορίας και διανομής δηλαδή των υλικών προϊόντων, μόνο δύο έννοιες χρειαζόμαστε για να ξεκινήσουμε: την έννοια των ανθρώπινων αναγκών, και την έννοια του σχεδιασμού για την κάλυψή τους
[...] Να οδηγηθεί στην εξάλειψή του εκείνο το ανθρώπινο υποείδος που ζει από και για την επιδίωξη του κέρδους…

.

http://poetrybar.blogspot.gr/2013/07/blog-post.html

.
*
*