![]()
Image scaled down
Πραξικόπημα για την αποτροπή μίας ακόμα εξέγερσης στην ΑίγυπτοΟ Σίσσυφος του Νείλου εξακολουθεί να σπρώχνει το βράχο Στις 9 Μάρτη του 2011, τις μέρες που η αστυνομία δεν μπορούσε να εξασφαλίσει την επιβίωση του δικτάτορα Μουμπάρακ και ο στρατός είχε αναλάβει δράση, συνέβη ένα γεγονός που γνώρισε τεράστια δημοσιότητα και πλημμύρισε με μίσος τις καρδιές των εξεγερμένων Αιγυπτίων. Ο στρατός έδιωξε τους διαδηλωτές από την Πλατεία Ταχρίρ και συνέλαβε 17 γυναίκες την ώρα που αποχωρούσαν. Οι στρατιώτες τις κακοποίησαν, τους έκαναν ηλεκτροσόκ και τις υπέβαλαν σε «τεστ παρθενίας», απαιλώντας τες να τους απαγγείλουν κατηγορία για πορνεία.Ενα μήνα μετά και ενώ το περιστατικό εξακολουθούσε να συζητιέται και να προκαλεί οργή, ο αιγυπτιακός λαός πληροφορήθηκε για πρώτη φορά το όνομα ενός στρατηγού που ως τότε παρέμενε στην αφάνεια, καθώς διοικούσε τη στρατιωτική μυστική υπηρεσία. Ο στρατηγός Αμπντελφατάχ αλ Σίσι, δείχνοντας ένα σπάνιο για στρατηγό επιχειρησιακό χάρισμα, δήλωσε ότι καλώς οι γυναίκες υποβλήθηκαν σε «τεστ παρθενίας», διότι στις διαδηλώσεις συμμετέχουν γυναίκες «ελευθερίων ηθών» και έπρεπε να προστατευθούν οι στρατιώτες από κατηγορίες για βιασμό γυναικών! Αυτός ο συνδυασμός μουσουλμανικού πουριτανισμού και στρατοκρατικής λογικής φαίνεται πως συγκίνησαν τον πρόεδρο Μόρσι, ο οποίος, δεκαέξι μήνες μετά απ’ αυτή την πρώτη δημόσια εμφάνισή του, διόρισε τον Αλ Σίσι αρχηγό του στρατού, στη θέση του έως τότε αρχηγού στρατηγού Ταντάουϊ. Πολλοί θεώρησαν τότε, ότι ο Μόρσι ελέγχει και το στρατό. Στην πραγματικότητα, ήταν η στρατιωτική ηγεσία (που στην Αίγυπτο διευθύνει και μια πανίσχυρη καπιταλιστική μηχανή) που αποφάσισε να αποσύρει τον εκτεθειμένο επί Μουμπάρακ Ταντάουϊ με τον ευρισκόμενο επί μακρόν στο παρασκήνιο Σίσι. Ο Μόρσι απλώς έβαλε την υπογραφή του στο διορισμό, για να τηρηθεί και το «δημοκρατικό» τυπικό. Ο Αλ Σίσι, ως καλός στρατιωτικός και εκπρόσωπος της στρατιωτικής κάστας, δεν είχε κανένα δισταγμό να καθαιρέσει τον Μόρσι. Δεν του χρωστούσε καμιά προσωπική ευγνομωσύνη που υπέγραψε το διάταγμα διορισμού του στην ηγεσία του στρατού. Αλλωστε, τέτοιες ευαισθησίες είναι άγνωστες στους στρατοκράτες. Το θέμα, όμως, δεν είναι η σχέση Μόρσι-Σίσι. Το θέμα είναι οι σχέσεις λαού-στρατού. Ο στρατηγός που με κυνισμό υπερασπίστηκε δημόσια την κακοποίηση και τον σεξουαλικό εξευτελισμό γυναικών, έγινε δεκτός ως ο «ελευθερωτής του λαού», όταν πρώτα απηύθυνε τελεσίγραφο και μετά μ’ ένα φύσημα των δυνάμεων που διοικεί σάρωσε τον Μόρσι. Το επικοινωνιακό του χάρισμα το έδειξε και πάλι, όταν λίγο πριν το φινάλε, έστειλε στρατιωτικά ελικόπτερα να κάνουν κύκλους πάνω από την Ταχρίρ, σέρνοντας τεράστιες αιγυπτιακές σημαίες. Τις τελευταίες μέρες η Αίγυπτος έχει γίνει θέατρο ενός ιστορικού παράδοξου. Ενας πρόεδρος εκλεγμένος με εκλογές, μετά από μια λαϊκή εξέγερση την οποία έπνιξαν στο αίμα αστυνομία και στρατός (ο οποίος κυβερνά την Αίγυπτο επί σχεδόν έξι δεκαετίες), ανατρέπεται απ’ αυτόν τον ίδιο στρατό, τον οποίο χειροκροτούν τα εκατομμύρια των εξεγερμένων του 2011, που ξαναβγήκαν στο δρόμο. Το παράδοξο, όμως, είναι μόνο φαινομενικό, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Κύκνειο άσμαΗ 30ή Ιούνη του 2013 ήταν το κύκνειο άσμα του πρώτου εκλεγμένου προέδρου της Αιγύπτου, Μοχάμεντ Μόρσι, που έμεινε στην εξουσία μόλις ένα χρόνο. Αν και δύο μέρες πριν (την Παρασκευή 28 Ιούνη) κατέβασε τους οπαδούς του για να κερδίσει τις εντυπώσεις, ενόψει των μεγάλων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που είχαν προαναγγελθεί για τον ένα χρόνο από την άνοδό του στην εξουσία, δεν τα κατάφερε. Δεν είναι και λίγο, το κυβερνητικό «Αλ Αχράμ» να μεταδίδει τη φιλοκυβερνητική συγκέντρωση της Παρασκευής μιλώντας για εκατοντάδες χιλιάδες, ενώ δύο μέρες μετά, στην αντικυβερνητική διαδήλωση, να μιλά για εκατομμύρια. Σύμφωνα με το Reuters, που επικαλείται εκτιμήσεις εκπροσώπων του στρατού, δεκατέσσερα εκατομμύρια διαδήλωσαν την περασμένη Κυριακή στις αιγυπτιακές πόλεις. Ο αριθμός φυσικά δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, όμως δίνει μια εικόνα της κατάστασης που διαμορφώθηκε στη χώρα των 84 εκατομμυρίων κατοίκων. Από τη στιγμή εκείνη, ο Μόρσι ήταν τελειωμένος. Γι’ αυτό και τη λύση ανέλαβε να δώσει σαν «από μηχανής θεός» ο στρατός, ο οποίος κινήθηκε ταχύτατα για να γλιτώσει το σύστημα από μια ακόμα εξέγερση. Λίγες ώρες μετά τη λήξη του δεύτερου τελεσίγραφου που ζητούσε να ομαλοποιηθεί η κατάσταση, ο στρατός έριξε τον Μόρσι, πήρε τον έλεγχο των κρατικών ΜΜΕ και έσβησε το σήμα από τα τηλεοπτικά κανάλια που λειτουργούσε η Μουσουλμανική Αδελφότητα, ο επικεφαλής της πολιτικής πτέρυγας της οποίας συνελήφθη. Ο ίδιος ο Μόρσι, που τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στην προεδρική κατοικία, κατήγγειλε το πραξικόπημα του στρατού, ζήτησε όμως «ειρηνική αντίσταση», καλώντας τους υποστηρικτές του να απόσχουν από πράξεις βίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι υπήρξαν παρασκηνιακά παζάρια του Μόρσι με το στρατό (μια μέρα πριν είχαν γίνει συναντήσεις του Μόρσι με τον Αλ Σίσι), στις οποίες ο Μόρσι παζάρεψε τη ζωή του, για να μην έχει την τύχη του Μουμπάρακ. Το αποτέλεσμα των παζαριών δε μπορούμε να το γνωρίζουμε, όμως και μόνο η δήλωση του Μόρσι για «ειρηνική αντίσταση» μας δίνει μια ιδέα για το τι έχει συμφωνηθεί. Αλλωστε, η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι εξπέρ σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «αραβικό πραγματισμό». Επί σειρά ετών βρισκόταν σε μια ιδιόμορφη συνύπαρξη με το καθεστώς Μουμπάρακ, το οποίο δεν της έδινε μεν πολιτικά δικαιώματα και ελπίδες συμμετοχής στην άσκηση της εξουσίας, της επέτρεπε όμως τις μπίζνες και το κοινωνικό έργο με όπλο τη μουσουλμανική φιλανθρωπία. Γι’ αυτό και όταν το καθεστώς Μουμπάρακ κατέρρευσε, έχοντας πνίξει το λαό στο αίμα, η Μουσουλμανική Αδελφότητα που ουδέποτε κάλεσε τους οπαδούς της να συμμετάσχουν στην εξέγερση, βρέθηκε να είναι η μόνη οργανωμένη πολιτική δύναμη και να κερδίσει βουλευτικές και προεδρικές εκλογές. Συμφωνία κυρίωνΟ στρατός αναλαμβάνει την εξουσία μέχρι τις επόμενες εκλογές και ο Μόρσι θα συγκρατήσει τους οπαδούς του, για να αποτραπεί εμφύλιος πόλεμος, κερδίζοντας το κεφάλι του (και η Αδελφότητα το σύστημά της). Ετσι, το αιγυπτιακό καθεστώς ως σύνολο γλιτώνει από μια ακόμη εξέγερση, η οποία φαινόταν να έχει φτάσει προ των πυλών. Ο στρατός που εμφανίζεται σαν «εκφραστής της λαϊκής θέλησης» και «υποστηρικτής» της επανάστασης που έριξε τον Μουμπάρακ πριν από δυο χρόνια, αναλαμβάνει να εξασφαλίσει την κοινωνική σταθερότητα στη χώρα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αίγυπτος είναι βυθισμένη σε οικονομική κρίση. «Η φτώχεια αυξάνεται, ο πληθωρισμός αυξάνεται. Είναι χειρότερα από την εποχή του Μουμπάρακ», αναφωνούσε ένας από τους διοργανωτές της συγκέντρωσης στην Ταχρίρ την περασμένη Κυριακή, κατηγορώντας τον Μόρσι ότι ακολουθεί την ίδια πολιτική με τον Μουμπάρακ. Και δεν είχε άδικο. Αλλωστε, η Αίγυπτος από τον περασμένο Νοέμβρη έχει προσφύγει στις «αγκαλιές» του ΔΝΤ, παίρνοντας δάνειο 4.8 δισ. δολαρίων. Το ΔΝΤ πιέζει για αντιλαϊκά μέτρα, με πρώτα την «αναμόρφωση» των κρατικών επιδοτήσεων (δηλαδή την προοδευτική κατάργησή τους) και τη διεύρυνση του φόρου γενικών πωλήσεων (που σήμερα είναι γύρω στο 10% επί των τιμών ορισμένων προϊόντων), ο οποίος πρέπει να μετατραπεί σε ΦΠΑ. Η κατάργηση των κρατικών επιδοτήσεων θα οδηγήσει σε εκτίναξη των τιμών και η διεύρυνση της φορολογίας σε καταστροφή ακόμα και μικροαστικών στρωμάτων, όμως αυτό ουδόλως ενδιαφέρει το ΔΝΤ. Ποιος θα περάσει αυτά τα μέτρα; Ενας πρόεδρος με περιορισμένη λαϊκή αποδοχή, όπως ο Μόρσι, ή μια σταθερή κυβέρνηση που θα προκύψει από νέες εκλογές; Οι καπιταλιστές της Αιγύπτου προτίμησαν, προφανώς, το δεύτερο, αγοράζοντας χρόνο. Από τη μεριά τους, φυσικά, καλά έκαναν. Ο στρατός ήταν η μόνη δύναμη που μπορούσε να τους το εξασφαλίσει και έσπευσε να το κάνει. Θα τα καταφέρει; Επ’ αυτού χωράει μεγάλη κουβέντα, όμως για την ώρα, δυστυχώς, όχι μόνο δεν τον αμφισβητεί κανένας, αλλά τα διάφορα κινήματα που γεννήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια τον αποθεώνουν, αναγορεύοντάς τον σε υποστηρικτή του λαού. ΣίσσυφοςΟ ίδιος ο στρατός εμφανίζεται θετικός απέναντι στα κινήματα αυτά (για την ακρίβεια, απέναντι στις ηγεσίες τους, που κι αυτές παρευρέθηκαν στις τελευταίες συσκέψεις με τους εκπροσώπους του στρατού), εξαίροντας τη συμβολή τους στην «συνέχιση της επανάστασης». Γι’ αυτό και στο πρώτο διάγγελμά του, στο οποίο ο στρατηγός Αλ Σίσι παρουσίασε τον «οδικό χάρτη» για την ομαλοποίηση της κατάστασης, δεν παρέλειψε να επισημάνει την αναγκαιότητα «να ληφθούν μέτρα για την ενδυνάμωση και την εμπλοκή της νεολαίας στα κρατικά ινστιτούτα και σε διάφορα εκτελεστικά κέντρα, ώστε να είναι συμμέτοχη στη λήψη των αποφάσεων, σε συνεργασία με τους υπουργούς και τους κυβερνήτες»! Για μια ακόμη φορά το σύστημα έμεινε αλώβητο και σ’ αυτό βοήθησαν τα μάλα, οι αυταπάτες που έσπειραν και συνεχίζουν να σπέρνουν οι ηγεσίες των κινημάτων που προέκυψαν από την εξέγερση που έριξε τον Μουμπάρακ. Ο στρατός που ματοκύλησε εκείνη την εξέγερση, που στους εννέα μήνες της εξουσίας του μετά την πτώση του Μουμπάρακ συνέχισε την πολιτική του, παραπέμποντας χιλιάδες πολίτες σε στρατιωτικά δικαστήρια, εκδίδοντας νόμους απαγόρευσης και καταστολής των διαδηλώσεων και των εργατικών κινητοποιήσεων, καταστέλλοντας και πνίγοντας στο αίμα λαϊκές κινητοποιήσεις, αναγορεύεται σε ογκόλιθο της «επανάστασης» και εγγυητή της ομαλότητας! Κάποιοι είναι έτοιμοι να γλύψουν το κοκαλάκι της εξουσίας. Και δεν είναι μόνο οι παραδοσιακοί δυτικόφιλοι Μοχάμεντ αλ Μπαραντέι και Αμρ Μούσα, δεν είναι μόνο η Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία κανείς δεν μπορεί να σβήσει από τον πολιτικό χάρτη, δεν είναι μόνο οι σαλαφιστές του κόμματος Νουρ, που έσπευσαν να εγκαταλείψουν τους πολιτικούς τους συμμάχους και να ανακοινώσουν ότι συμφωνούν με τον «οδικό χάρτη» που ανακοίνωσε ο στρατός, προκειμένου η χώρα ν’ αποφύγει την εμφύλια σύρραξη. Σίγουρα θα δούμε και «φυντάνια» από τα διάφορα κινήματα να παίζουν τον πολιτικό ρόλο που τους υποσχέθηκε ο μοντέρνος στρατοκράτης Αμπντελφατάχ αλ Σίσι. Ο Σίσσυφος του Νείλου εξακολουθεί να βιώνει το μαρτύριό του. Νόμισε πως έφτασε στην κορυφή όταν ανέτρεψε τον Μουμπάρακ, αλλά ο βράχος ξανακύλησε στη ρίζα του βουνού. Τώρα, ξαναέφτασε στην κορυφή, ανατρέποντας τον Μόρσι, αλλά σύντομα θα δει το βράχο να ξανακυλά στη ρίζα. Ο αιγυπτιακός λαός θα βιώσει την ίδια ακριβώς πραγματικότητα που τον έκανε να βγει στους δρόμους κατά του Μόρσι. Θα κυλήσει ακόμα πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του Νείλου, θα ποτιστούν με νεανικό αίμα τα καλντερίμια του Καΐρου, της Αλεξάνδρειας, της Ισμαϊλίγια και των άλλων αιγυπτιακών πόλεων, αλλά έτσι προχωρούσε πάντα η Ιστορία. ΥΓ1: Είναι γελοίοι οι βρυχηθμοί του ανατραπέντος προέδρου για το πραξικόπημα που κατάργησε το σχετικά πρόσφατα ψηφισμένο Σύνταγμα. Ενα σύνταγμα που επικυρώθηκε με βία και νοθεία και μόλις 33% συμμετοχή στο δημοψήφισμα! ΥΓ2: Ανέκδοτο που κυκλοφορεί τις τελευταίες ώρες: οι ΗΠΑ ανέστειλαν την οικονομική βοήθεια προς την Αίγυπτο, γιατί η νομοθεσία τους δεν επιτρέπει να χρηματοδοτούν δικτατορικά καθεστώτα! Πιέζει και η διοίκηση Ομπάμα με τον τρόπο της να αποκατασταθεί η «ομαλότητα», ώστε το σύστημα να συνεχίσει να λειτουργεί χωρίς κραδασμούς… |
