η ουτοπία – η πτήση – η πτώση
“Η ουτοπία βρίσκεται στον ορίζοντα. Αν κάνω δύο βήματα προς το μέρος της, αυτή απομακρύνεται δυο βήματα πίσω. Αν προχωρήσω δέκα βήματα μπροστά, εκείνη ξεγλυστράει δέκα βήματα πιο πέρα. Όσο μακριά κι αν πάω, ποτέ δεν την αγγίζω. Προς τι λοιπόν η ουτοπία; Μας αναγκάζει να προχωρούμε…” – Εδουάρδο Γκαλεάνο -
-
“o γλάρος που ίπταται πάνω από το πορτογαλικό αρχιπέλαγος της Nazaré, θα βρεθεί κάποτε χαμηλά” – photo by Josef Koudelka
“Πάντα όμως θα υπάρχει ακόμα πιο ψηλά”
-
Πτήσεις – πτώσεις.
Ακόμα περισσότερο και από τις πτήσεις
πάντοτε με ενδιέφεραν οι πτώσεις.
Ο γλάρος που ίπταται πάνω από το πορτογαλικό αρχιπέλαγος της Nazaré,
θα βρεθεί κάποτε χαμηλά.
Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού, κατά Καρούζο:
” να γυρίζεις — αυτό είναι το θαύμα με κουρελιασμένα μάτια με φλογωμένους κροτάφους απ’ την πτώση
να γυρίζεις στην καλή πλευρά σου.”
-
Τώρα πια, οι εικόνες αυτού του κόσμου μοιάζουν κατακερματισμένες
– άραγε αυτή είναι η πραγματικότητα ;
Ο καθηγητής, ο φυσικός και ο συγγραφέας ταξιδεύουν με τον Στάλκερ στη Ζώνη,
αναζητώντας την αλήθεια, και ό,τι μπορεί να είναι συνεκτικό
των αποσπασματικών εικόνων της πραγματικότητας που βιώνει ο καθένας τους
ή, αν θέλετε, αναζητώντας τη λύση στο αίνιγμα που βασάνιζε τον Γκαίτε στον Φάουστ:
“να γνωρίσω τι βαθιά τον κόσμο συγκρατεί“.
-
Ο Koudelka υπήρξε μια μεγάλη αποκάλυψη του κόσμου για μένα.
Η φωτογραφία του γλάρου πάνω απ΄τη θάλασσα της Nazaré
είναι μια χαρακτηριστική “ανασύνθεση” 3/1 του ορατού.
Πέρα από την πτήση – ο ωκεανός,
πέρα από τον κόσμο και τον ωκεανό, το κατά Kudelka “χάος”:
“…παρ’ όλα αυτά, η σχέση ύψους / πλάτους ένα προς τρία,
παρουσιάζει έναν κόσμο με μεγάλη ιδιομορφία,
από τον οποίο λείπει σχεδόν εντελώς η εικόνα του ανθρώπου.
Αυτό που φαίνεται τότε, είναι ένα αφηρημένο δημιούργημα,
μια πραγματικότητα που μοιάζει “αποτραβηγμένη”.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τα τοπία αυτά δεν είναι ανθρώπινα,
αλλά πως η σχέση του με τον δικό μας κόσμο
– ή με ό,τι υποτίθεται πως τον συνιστά,
η τάξη, η οργάνωση που διαφαίνεται στον τροπο με τον οποίο τον κατοικούμε
– έχει πάψει να ισχύει”.
Στα πληγωμένα τοπία ανακαλύπτουμε
την ανυπότακτη ομορφιά, την δύναμη, την πάλη για επιβίωση.
κι όπως ο ίδιος ο Koudelka έγραφε:
“…μετά την καταστροφή, η γη άρχισε σιγά – σιγά να ξαναφτιάχνεται, να αναβιώνει, και η ζωή συνεχίζεται…”.
-
Σε μια άλλη, και μακρινή περιοχή, ο “Καθρέφτης” του Ταρκόφσκι
υπάρχει ως ένα ανθρώπινο μνημείο εσωτερικού χρόνου και αγωνίας.
Ο Ταρκόφσκι προχώρησε πολύ πιο πέρα απ’τις διδασκαλίες,
βαπτίστηκε στο βαθύτερο, στο μυστικό, στο κρυφό, στο αόρατο και στο άρρητο.
-
Σε δύο, από τα τόσα, ταξίδια μου στην Ιστανμπούλ βρέθηκα στην κοινότητα των μεβλεβί / σούφι
και ανακάλυψα το τελευταίο άκρο του Ταρκόφσκι (θεωρώ την “Θυσία”)
όπου στον εσωτερικό πανθεϊσμό (το θείο διαποτίζει τα πάντα) υπάρχει η “μυστική θεώρηση του φαινομένου του Καθρέφτη”.
Παρότι είμαι άθεος, αγνώμων, ασεβής – αντιλαμβάνομαι.
Ταξίδι πάνω στην Αταλάντη του Vigo, υδάτων υπερχείλιση και καταβύθιση.
Είναι εκείνο που ο Αχιλλέας Ραζής έγραψε και θα μείνει για πολύ καιρό βαθιά εντυπωμένο μέσα μου,
ότι: “η επιφάνεια αγνοεί πως κάποτε κι’ αυτή θα γίνει βυθός”;
Είναι τελικά εκείνο, που μου έγραφε ένας φίλος πριν από χρόνια, πως
“η γνώση προέρχεται μέσα απ’την τσακισμένη δύναμη”;
Είμαι ευγνώμων στους ανθρώπους που συναντήθηκα έως τώρα,
πήρα πολύ περισσότερα απ’ ότι προσδοκούσα,
μου άλλαξαν τους ορισμούς
με προορισμούς,
κι έλαβα το εξ αδοκήτω.
Το πίστευα πάντοτε, η κορύφωση της αγάπης είναι η πτώση. Η πτήση.
γιατί κάθε κείμενο είναι και μια εξορία.
Πηγή: