Στην αγωνιώδη εβδομάδα του δημοψηφίσματος, γίναμε μάρτυρες ενός πρωτόγνωρου συμβάντος το οποίο τείνουμε να παραγνωρίσουμε. Του αξίζει ένα σύντομο σχόλιο-υπόμνηση, ώστε να το αναγνωρίσουμε και να το κρατήσουμε ως παρακαταθήκη.

Στην εβδομάδα του μαύρου ζόφου, λοιπόν, διασχίσαμε όλη την απόσταση από την κόλαση μέχρις εδώ, νιώσαμε παγωμένο το χέρι του Άγγελου της Ιστορίας. Κι όμως οι πολλοί ανασκουμπώθηκαν με παρρησία, έμπνευση, σκέψη και τόλμη. Όλοι οι θεοί εναντίον, αλλά οι λαοί της Ελλάδας πήραν το παιχνίδι πάνω τους, έδρασαν μόνοι τους και στήριξαν τον «άνθρωπο που τον μποδίζουν να βαδίσει»! Από μια μοναδική σύμπτωση ταξικού και μαζικού στοιχείου, προέκυψε η δύναμη που δεν είχαμε: ο πολλαπλός λαός που δεν είναι Ένας, αδιαφοροποίητος και μεταφυσικός, αλλά είναι τάξεις, πλήθος, μάζες που συγκροτήθηκαν μέσα στην παρούσα μάχη. Κινήθηκαν η «πλέμπα» για τα γυμνά συμφέροντά της, οι νέοι που κάτι ξέρουν από προεξόφληση του μέλλοντος, οι μη κυνικοί ιδεολόγοι του ευρωπαϊκού ιδεώδους, οι δημοκράτες που είδαν στο δημοψήφισμα μια ευκαιρία να προσδώσουν νόημα στη δημοκρατία. Μιλάμε για το «τι έκανε» αυτός ο κόσμος, πέρα από τις εύστοχες ή μη τακτικές της κυβέρνησης, πέρα από την αδράνεια και το μούδιασμα των οργανώσεων. Μιλάμε για το ΟΧΙ της ιστορικής ανιδιοτέλειας, του αντι-κυνισμού, της αντι-υποκρισίας.

Ο κόσμος έδωσε τη μάχη με τον φόβο, με προίκα τις ιστορικές επι-γνώσεις που συσσώρευσε τα προηγούμενα χρόνια. Τη συλλογική βιωμένη εμπειρία πέντε ετών λιτότητας, την κουλτούρα διατομικής ενδυνάμωσης (κληρονομιά των πλατειών και της αλληλεγγύης), με το αίτημα για αξιοπρέπεια, την αμεσοδημοκρατική ανάληψη της ευθύνης που τώρα αντιστράφηκε ως υπεράσπιση πλέον της εκπροσώπησης που επέλεξαν. Με ελαχιστοποιημένες προσδοκίες αγωνίστηκαν επί πεντάμηνο, μεενεργητική αναμονή και έφτασαν να επιδεικνύουν στωική υπομονή ακόμη και στις ουρές των τραπεζών. Αψήφησαν την τεράστια προπαγάνδα των ΜΜΕ, αντιλήφθηκαν τι θα σήμαινε η επικράτηση του Ναι, ζύγιασαν τη θέση τους μέσα σε ένα πείραμα του υποτιθέμενου εξοστρακισμού από την Ευρώπη. Αγωνίστηκαν «με το σώμα και την ιδέα τους», όπως είπε ο Μάρκος Μέσκος. Ζούμε την αποτίναξη του ψόγου και της ενοχής, ζούμε ακόμη μέσα στην εμβέλεια της «εξέγερσης των υπό-χρεων ανθρώπων». Η «σκέψη των μαζών», το αντίθετο του φόβου τους, παράγεται όταν φτάνουμε στο όριο, στο «ελάχιστο ασυμπίεστο» της ζωής-αξιοπρέπειας και στην ανάγκη διατήρησης στην ύπαρξη.

Από πού άντλησαν άτομα και ομάδες τις δυνάμεις τους; Ένα δημοψήφισμα συνιστά πάντοτε μια «επιστροφή στο λαό», δημοκρατική στιγμή, πολιτική και γνώση της ευθύνης (και για την αντίπαλη παράταξη φυσικά). Εκεί εμπιστεύτηκε ο ένας τη δύναμη του άλλου, αντί να μοιράσει τον φόβο του. Με σεβασμό στις ανησυχίες όλων μας η σκέψη των πολλών ενίσχυσε μια δύναμη που αναδύθηκε μόλις. Η σιγουριά, η ασφάλεια και η διατήρηση μας στην ύπαρξη περνάει μέσα από την αφύπνιση της Δημοκρατίας. Η δύναμη που είπε ΟΧΙ στη ταπείνωση που επιβάλλει η νέα, βάναυση μορφή κυριαρχίας, η δύναμη που έκανε Exit από την αναξιοπρέπεια και την απομόνωση. Αυτή είναι η δυνατή και σίγουρη Ελλάδα χωρίς «μίσος για τον εαυτό μας» και «μαζί με τους άλλους» που διαδηλώνουν σε όλη την Ευρώπη. Αυτή είναι δύναμη της ανοιχτής Ελλάδας!

 Ωστόσο, ένα πάθος, το «μίσος για τη δημοκρατία» και την πολιτική από καιρό ανάβλυζε στον αντιλαϊκιστικό λόγο των «ορθολογικών ευρωπαίων» του ΝΑΙ. Ο πολλαπλός λαός είναι κάτι που δεν μπορούν ούτε θέλουν να συλλάβουν. Μιλώντας για «εθνολαϊκισμό» λύνουν μονομιάς όλα τα προβλήματα και μετά… ψάχνονται από που τους ήρθε το χαστούκι! Είναι περιττή οποιαδήποτε άλλη αναφορά σε εκδηλώσεις και διατυπώσεις αυτού του «άφθονου μίσους». Θα χρησιμοποιήσω μόνο την ακραία και οριακή διατύπωση της Α. Λυμπεράκη: «Οι φτωχοί κάνουν λάθος επιλογές σε κρίσιμες στιγμές». Εδώ, η υποτίμηση της «σκέψης των μαζών» έφτασε να κάνει τον αναγκαίο διαχωρισμό με τον οποίο αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο: το θάρρος της κριτικής χάρισμα του λαού και όχι προνόμιο των διανοουμένων!

Αυτή είναι η παρακαταθήκη για το μέλλον: κόντρα στις σειρήνες του «αντιλαϊκισμού», δώστε περισσότερη εμπιστοσύνη στη σκέψη των μαζών η οποία πάει μαζί με τη δημοκρατική κινητοποίηση. Ένα –κατά Ρενάν– «διαρκές δημοψήφισμα» είναι η πολιτική· και η αλήθεια μας είναι με το «λάθος των φτωχών».

Ο Μιχάλης Μπαρτσίδης είναι δρ φιλοσοφίας (μεταδιδακτορικός ερευνητής ΑΠΘ)

https://enthemata.wordpress.com/2015/07/12/bartsidis-2/