Ψευδολειχίας Εγκώμιο
by ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ
Ένας λησμονημένος Ισπανός ποιητής, ο Χοσέ Μορένο Βίγια έγραψε με μελαγχολική χάρη: «Ανακάλυψα στη συμμετρία τις ρίζες της αδικίας….». Εδώ, σ’ αυτή την ποιητική αποστροφή, η συμμετρία δεν είναι μια αθώα γεωμετρική κατασκευή ή ένας παιχνιδιάρικος αντικατοπτρισμός, αλλά ένα κοινωνικό τερατούργημα φτιαγμένο με το αλφάδι του τεχνοκράτη. Μέσα σε ένα ακραία ταξικό σύστημα διαχωρισμών ο υπάλληλος της ανακωχής του σφοδρού κοινωνικού πολέμου δημιουργεί συμμετρίες. Θολώνει τα νερά μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο ώστε το ανθρώπινο μάτι να μην αντιδρά. Κι όταν αντιδρά να αντιδρά κάνοντας διορθώσεις πάνω στην κατασκευή κι όχι πάνω στην ιδεολογική ουσία της κατασκευής. Η εφαρμοσμένη συμμετρία στην οικονομία και την πολιτική κρύβει έναν μνησίκακο ανθρωποδιορθωτισμό. Πάντα η εξουσία για να μην χάνει τον έλεγχο κινούσε αυτές τις λεπτεπίλεπτες συμμετρίες με μαεστρία. Σήμερα που το Κεφάλαιο επιβάλει στους λαούς ένα είδος τεχνητού μοντερνισμού για να μπορέσει να επιβιώσει ελέγχοντας τις χαοτικές κοινωνίες, οι ρίζες της αδικίας φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού. Ο έξωθεν επιβεβλημένος εκσυγχρονισμός με το αναμενόμενο αντιπαραγωγικό του αποτέλεσμα χρειάζεται ένα παραμύθι για να επιβληθεί. Έναν ήρωα-ηγέτη που θα βρίσκεται κοντά στην ψυχολογία του παιδιού, δηλαδή του λαού, που παρά τη ζωτική του ορμή και την παντοδυναμία του νιώθει ανίσχυρος αδύναμος και καταθλιπτικός. Ο λαός έχει ανάγκη τον Πινόκιο, που ξέρει πως λέει ψέματα αφού η μύτη του μεγαλώνει, αλλά ταυτίζεται μαζί του γιατί βλέπει τον ίδιο του τον εαυτό που προσπαθεί να επιβιώσει απέναντι στην κοινωνία των μεγάλων και των ισχυρών. Όταν ο δημιουργός του Πινόκιο αποφάσισε να τον απαγχονίσει για να επέλθει η κάθαρση και η κανονικότητα, διαμαρτυρίες παιδιών τον ανάγκασαν να αλλάξει την ιστορία του και να επαναφέρει τον ψεύτη ήρωα στη ζωή. Και οι κοινωνίες πορεύονται με τους ηγέτες-Πινόκιο αλλάζοντας κάθε φορά το είδος του ξύλου με το οποίο τους κατασκευάζουν. Όμως η μύτη του Πινόκιο συνεχώς μεγαλώνει αφού το ψέμα και η αλήθεια είναι το ίδιο και το αυτό μέσα στην παραδοξότητα της δημιουργίας του. Αν ο Πινόκιο πει ότι θα μεγαλώσει η μύτη του και δεν γίνει, θα λέει ψέματα. Αλλά επειδή η μύτη του μεγαλώνει όταν ψεύδεται, αυτή θα πρέπει να μεγαλώσει. Άρα η μύτη του Πινόκιο μεγαλώνει και όταν αυτός λέει την αλήθεια!