Oι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ξεχάσει τα βασικά μαθήματα της δημοκρατίας
oxi.jpg
Το δημοψήφισμα στην Ελλάδα η φωνή του λαού και συνάμα η ευκαιρία της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςΤον προβληματισμό τους για τη μετατροπή της Ευρώπης σε ένα τεχνοκρατικό φέουδο, στο οποίο θα αποφασίζουν οι κυρίαρχες ελίτ ερήμην ή –πολύ περισσότερο– κόντρα στη βούληση των λαών της, εκφράζουν στοχαστές που μελετούν συστηματικά το φαινόμενο της δημοκρατίας.
Επισημαίνουν την ανάγκη να υπάρξει μια σοβαρή συζήτηση για τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και θεωρούν το δημοψήφισμα στην Ελλάδα μια ευκαιρία να ακουστεί το vox populi, η φωνή του λαού.
Ρίτσαρντ Γουλφ. Ομότιμος καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης
Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα διακλαδωθεί σε όλη την Ευρώπη, και όχι μόνο, με σημαντικούς τρόπους
Είναι πάντα δύσκολο να είσαι ξεκάθαρος όταν πρόκειται για την ψήφο – τόσο για τους υποψήφιους όσο και, πολύ περισσότερο, για ουσιώδη θέματα. Τα αποτελέσματα αμφισβητούνται πάντα από εκείνους που δίνουν τις δικές τους ερμηνείες σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Η Μέρκελ δεν ερμηνεύει το «όχι» με τον ίδιο τρόπο που το ερμηνεύει ο Βαρουφάκης. Ούτε πρόκειται αυτό το αποτέλεσμα να είναι κάτι περισσότερο από μια επιπρόσθετη πίεση, μεταξύ άλλων, στο τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει να μείνει στην Ευρώπη και στην ευρωζώνη, όπως έχει κάνει και η Μέρκελ. Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας εννοεί κάποιες διαφορετικές και αντικρουόμενες συνθήκες για την παραμονή στην ευρωζώνη. Αυτό υπήρξε πάντοτε πρόβλημα και πάντα θα είναι. Εάν υπάρξει Grexit, η Μέρκελ θα κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ και ο ΣΥΡΙΖΑ τη Μέρκελ.
Αυτό που μου φαίνεται ως η κύρια νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει σε δημοψήφισμα είναι το εξής: Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκε, και ακόμα εμφανίζεται, ως το κόμμα που θα θέσει τέλος στη λιτότητα, η οποία α) έχει αποτύχει να φέρει τα αποτελέσματα που υποσχέθηκαν οι υποστηρικτές της και β) φαίνεται να είναι αυτό που προσφέρει η Ευρώπη στην Ελλάδα για ένα απροσδιόριστο χρόνο στο μέλλον. Αυτό το κόμμα έπαιρνε ένα πολύ μικρό ποσοστό (+-4%) της λαϊκής ψήφου μέχρι το 2012 και έγινε το κυρίαρχο πολιτικό κόμμα τον Ιανουάριο του 2015 (+-35%), ενώ στο δημοψήφισμα απέσπασε το 60% των ψήφων.
Κάθε προσπάθεια των ευρωπαϊκών δυνάμεων, κυρίως της Γερμανίας, σε συνεργασία με την ηττημένη ελληνική Δεξιά, απέτυχε να σταματήσει –πόσο μάλλον να αναστρέψει– αυτή την άνοδο της Αριστεράς στην εξουσία. Αυτό είναι που έκανε τις μάζες και τον καθένα ξεχωριστά να αλλάξουν και όχι οι λεπτομέρειες των διαπραγματευτικών θέσεων των πολιτικών που ελίσσονταν ενώπιον του Τύπου. Ούτε η ελληνική Δεξιά ούτε οι ευρωπαϊκές δυνάμεις περίμεναν μια τέτοια άνοδο σε τόσο σύντομο χρόνο, αλλά ούτε και ήταν προετοιμασμένες για κάτι τέτοιο. Και, φυσικά, δεν έδρασαν αποτελεσματικά για να το σταματήσουν.
Τώρα πρέπει να αποφασίσουν γρήγορα εάν θα προσφέρουν μια αποδεκτή λύση ή θα ξεκινήσουν νέο σκληρότερο αγώνα κατά του ΣΥΡΙΖΑ, η θέση του οποίου στο εσωτερικό της Ελλάδας έχει ενισχυθεί πάρα πολύ.
Οι ΗΠΑ και άλλοι (Φρ. Ολάντ) θα καλέσουν τον προηγούμενο να αποφύγει τον κίνδυνο πολιτικής μετάδοσης (μόλυνσης), τον οποίο φοβούνται για διαφορετικούς λόγους. Οι Γερμανοί θα είναι αυτοί που θα αποφασίσουν στο τέλος. Και δόλια στο παρασκήνιο παραμένει πάντα παρούσα, αλλά τώρα όλο και πιο σημαντική, η πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί ο ελληνικός στρατός για «να λύσει» το πρόβλημα από τα μέσα. Ωστόσο, αυτή η πιθανότητα έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη εξαιτίας της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ηταν μια σύνθετη και αντιφατική ψήφος και ταυτοχρόνως μια εντυπωσιακή και καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Υπερκέρασε τους ελιγμούς της Μέρκελ και των συν αυτή, οι οποίοι πανηγύριζαν γιατί έβαλαν αυτούς τους νεόκοπους και ανεπαρκείς πολιτικούς, όπως ο Τσίπρας και ο Βαρουφάκης, στη θέση τους. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ θα διακλαδωθεί σε όλη την Ευρώπη, και όχι μόνο, με σημαντικούς τρόπους.
Ραφαέλε Σιμόνε. Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μου προκάλεσε και χαρά και μεγάλη θλίψη
Το αποτέλεσμα του ελληνικού δημοψηφίσματος μου προκάλεσε δύο αντιδράσεις: μία χαράς, διότι είναι η πρώτη φορά που οι πολίτες ρωτήθηκαν για την πολιτική που τους επιβλήθηκε από την Ε.Ε και είχαν την ευκαιρία να πουν «όχι». Δεδομένης της μεγάλης απόστασης από την οποία η ευρωπαϊκή διοίκηση βλέπει τις υποθέσεις των πολιτών, αυτό αποτέλεσε μια εξαιρετική εκδήλωση της απόφασης του λαού και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, μια νίκη της δημοκρατίας.
Θα μπορούσε, επίσης, να αξιοποιηθεί ως μια ευκαιρία να στοχαστούμε πάνω στη λειτουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού συνολικά. Δεν είναι πλέον αποδεκτό κάθε είδους μέτρα, το οποία άπτονται των πλέον εσωτερικών ζητημάτων (περικοπή του ΕΚΑΣ, πώληση των λιμανιών και των αεροδρομίων κ.λπ.) να επιβάλλονται από ένα μη εκλεγμένο πολιτικό προσωπικό, από αόρατους γραφειοκράτες και απλησίαστους μανδαρίνους.
Ακόμα λιγότερο αποδεκτό είναι η διαπραγμάτευση να διεξάγεται όχι από μια συνολική Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά από... την ίδια τη Γερμανίδα καγκελάριο! Γεγονότα όπως αυτά πρέπει να πυροδοτήσουν ένα γενικό αναστοχασμό σχετικά με τους μηχανισμούς, τις εξουσίες και τους στόχους τού μέχρι σήμερα δυσκίνητου ευρωπαϊκού μηχανισμού.
Η δεύτερη αντίδρασή μου ήταν μια μεγάλη θλίψη. Ο ελληνικός λαός λέει «όχι» στην προσπάθεια ευρωπαϊκής (καλύτερα, γερμανικής) επιβολής. Ωστόσο, αυτό το γεγονός δεν λύνει ούτε οδηγεί στη λύση των προβλημάτων του. Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι τα βάσανα της Ελλάδας δεν οφείλονται στη σημερινή της κυβέρνηση, αλλά απορρέουν από την τρελή πολιτική των προκατόχων της αναφορικά με τα δημόσια οικονομικά
Ομως αποτελεί ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης «να κάνει κάτι» δραστικό και θαρραλέο, προκειμένου να σώσει την Ελλάδα από την καταστροφή, αλλά και από το ξεπούλημά της στην Κίνα ή τη Ρωσία! Η διαγραφή του χρέους ή η μείωσή του ή η εξωτερική βοήθεια δεν είναι καλές λύσεις και υπηρετούν μόνο το να κερδίσουν χρόνο. Η πρωτοβουλία πρέπει να έρθει από τα μέσα: μια σοβαρή φορολογική πολιτική θα έπρεπε να είναι, κατά τη γνώμη μου, το πρώτο βήμα.
Ρίτσαρντ Γουόλιν. Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης
Εγείρονται ερωτήματα για το ποιος αποφασίζει στην Ε.Ε. σήμερα
Οπως έχει αποδειχτεί από τη μέχρι τώρα πορεία, η «ελληνική κρίση» δεν είναι απλώς ελληνική υπόθεση, αλλά ευρωπαϊκό πρόβλημα. Επίσης δεν είναι απλώς ένα οικονομικό θέμα, όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι ευρωπαϊκές ελίτ σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη.
Αντιθέτως, εγείρει ένα θεμελιώδες ερώτημα για το νόημα της Ε.Ε.: εάν οι αξίες της δημοκρατίας και του αυτοκαθορισμού είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας ή εάν, αντιθέτως, η Ευρώπη είναι κάτι λίγο περισσότερο από ένα ασύνδετο οικονομικό φέουδο, οι πολιτικές του οποίου καθορίζονται αυθαίρετα από τις ιδιοτροπίες των τεχνοκρατικών ελίτ.
Εάν δηλαδή άνδρες και γυναίκες εκδίδουν ετυμηγορίες και αποφάσεις, οι οποίες επηρεάζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και λαμβάνονται από μια ασφαλή απόσταση από τον πεφωτισμένο περιορισμό της δημοκρατικής λογοδοσίας. Πώς μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μια «δημοκρατική Ευρώπη» και μάλιστα όταν διακυβεύονται τόσα πολλά, με τον λαό (demos) στις περισσότερες περιπτώσεις υποβαθμισμένο στο περιθώριο; Ετσι, όταν τελικά η φωνή του λαού βρίσκει την ευκαιρία να εκφραστεί στο δημοψήφισμα της περασμένης Κυριακής, απορρίπτει με έμφαση τους δρακόντειους όρους του πακέτου διάσωσης, το οποίο σωστά θεωρήθηκε κάτι περισσότερο από ένα τεχνοκρατικό διάταγμα.
Η παρούσα κρίση αφορά επίσης την αξία της αλληλεγγύης. Ως αποτέλεσμα των άκαρδων πολιτικών λιτότητας της τρόικας, ο ελληνικός λαός εξαναγκάστηκε να υποστεί άνευ προηγουμένου επίπεδα πόνου και ανθρώπινης εξαθλίωσης. Με ποιο δικαίωμα μπορεί το «κατέχειν» της βόρειας Ευρώπης να καταδικάζει τους Νότιους σε καταστάσεις αέναης φτωχοποίησης; Σ’ αυτή την περίπτωση, πότε, τέλος πάντων, μπαίνουν στο παιχνίδι οι αξίες της συμπόνιας και της κατανόησης; Ή μήπως ζούμε πλέον σε έναν κόσμο στον οποίο αυτές οι αξίες δεν μετράνε καθόλου – το σύμπαν τού «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» που περιέγραψε το Τόμας Χομπς και στο οποίο η ζωή είναι «φτωχή, άσχημη, βίαιη και σύντομη».
Από την εποχή του Αριστοτέλη, ο σκοπός της πολιτικής –η αυτοκατανόηση των ανδρών και των γυναικών ως πολιτικών ζώων– ήταν να θεραπεύει και να διορθώνει τη βιαιότητα της φυσικής κατάστασης και όχι να την επιδεινώνει. Πώς γίνεται η σημερινή γενιά των Ευρωπαίων ηγετών να έχει καταφέρει να ξεχάσει τα πιο βασικά μαθήματα της πολιτικής δημοκρατίας; Στο φως αυτών των σκέψεων, η απροθυμία της τρόικας να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους του ελληνικού χρέους μπορεί να θεωρηθεί το ισοδύναμο στον 21ο αιώνα της ρήσης της Μαρίας Αντουανέτας: «Ας φάνε παντεσπάνι!».
http://www.efsyn.gr/arthro/oi-eyropaioi-igetes-ehoyn-xehasei-ta-vasika-mathimata-tis-dimokratias
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: