Ο Sokal στη χώρα «όλης της γαλλικής φιλοσοφίας»
Σε χθεσινό του άρθρο στο γνωστό site νεοφιλελεύθερης κοινοτοπίας, ο Νίκος Δήμου τα βάζει με την «ολέθρια επιρροή της Γαλλίας», προσπαθώντας να εξηγήσει γιατί οι αλλαγές που προωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην Εκπαίδευση θα μας πάνε 50 χρόνια πίσω (εδώ ο αρθρογράφος αντιγράφει σωστά την έκφραση «so fifty years ago», πλειοδοτώντας έναντι των συναγωνιστών του που θεωρούν ότι πάμε μόνο 40 χρόνια πίσω).
Ο ΝΔ, χωρίς την ευθύτητα να το γράψει με σαφήνεια, υπονοεί ότι ο υπουργός Αρ. Μπαλτάς, μιας κι έχει κάνει σπουδές στη Γαλλία, κληρονόμησε την ξεροκεφαλιά των Γάλλων αριστερών, μια κάποια εμμονή στο παρελθόν, και γι’αυτό οι αλλαγές που προωθεί στην Εκπαίδευση είναι πράγματα ξεπερασμένα, που αναπόφευκτα θα μας πάνε πίσω.
Εξηγεί αναλυτικά και με σοβαρότητα την κατάσταση. Για παράδειγμα, μας λέει (αυτή τη φορά με σαφήνεια) ότι στα μέσα της δεκαετίας του ’90 μιλούσε με Γάλλους φίλους του για το Internet («Ιντερνέτ» το γράφει, στ’αλήθεια!) κι εκείνοι το απαξίωναν. Χμμμ, φαντάζομαι ότι όλοι/ες έχουμε ιδιαίτερη αγωνία να μάθουμε τι άλλο συζητούσε ο ΝΔ με κάποιους Γάλλους φίλους του… ή όχι?
Εκείνο που όμως μου έκανε πραγματική εντύπωση, ήταν η αναφορά του στην υπόθεση Sokal, σαν ξεσκέπασμα της γαλλικής διανόησης. Γράφει επί λέξει: «ήρθε μετά ο Άλαν Σοκάλ και γελοιοποίησε όλη την Γαλλική φιλοσοφία με τα κείμενά του που παράγονταν από προγράμματα υπολογιστών – «αυτόματες γεννήτριες μεταμοντέρνων κειμένων» – αλλά οι ειδικοί τα έπαιρναν στα σοβαρά».
Η πρόταση αυτή θα μπορούσε άνετα να παρουσιαστεί σε σεμινάριο «πώς να παρουσιάσετε μια ιστορία όπως εσείς γουστάρετε». Δεν μου προκαλεί έκπληξη. Στα περισσότερα κείμενα ανθρώπων αυτού του κύκλου βρίσκουμε συχνά τέτοιες «παραλλαγές» της πραγματικότητας προκειμένου να βγει το επιθυμητό συμπέρασμα. Μπορεί οι άνθρωποι να μας δοκιμάζουν, όπως ο Sokal…
Λίγα λόγια για την υπόθεση Sokal πριν πάμε παρακάτω. Ο φυσικός/μαθηματικός Alan Sokal το 1996 (την ίδια εποχή περίπου που ο ΝΔ μιλούσε με τους Γάλλους φίλους του για το «Ιντερνέτ») υπέβαλλε προς δημοσίευση ένα ασυνάρτητο κείμενο-φάρσα, γεμάτο από μια «αριστερή» και «μεταμοντέρνα» ιδιόλεκτο, θέλοντας να δείξει ότι η δημοσίευση ενός κειμένου εξαρτιόνταν από το αν αυτό ικανοποιούσε –έστω και «αισθητικά»- τις ιδεολογικές προτιμήσεις της συντακτικής ομάδας του περιοδικού. Θεώρησε ότι το πείραμά του είχε θετικό αποτέλεσμα μιας και το άρθρο του δημοσιεύτηκε. Ο Sokal κατηγορήθηκε από διάφορους για ανηθικότητα, κατηγορία η οποία δεν με βρίσκει σύμφωνο. Αν όμως ήθελε να είναι ειλικρινής απέναντι στο πείραμά του, θα έπρεπε να το διεξάγει σύμφωνα με τα πρωτόκολλα της επιστημονικής έρευνας, γιατί έτσι όπως το έκανε είναι απλά μια φάρσα που δεν αποδεικνύει τίποτα απολύτως.
Ας δούμε όμως τι σχέση έχει η πραγματικότητα με την πρόταση του ΝΔ πιάνοντας ένα-ένα τα στοιχεία της.
- «Με τα κείμενά του». Ο Sokal έγραψε ΕΝΑ κείμενο και όχι πολλά. Είναι σαφές ότι ο ΝΔ προσπαθεί να μας υποβάλλει την ιδέα ότι ο Sokal ξεγελούσε ξανά και ξανά τους μεταμοντέρνους διανοούμενους.
- «Οι ειδικοί τα έπαιρναν στα σοβαρά». Πάλι το ίδιο. Για να πεις «τα έπαιρναν» σημαίνει ότι ξεγελιόταν για πολύ καιρό, σωστά? Όμως ο Sokal αποκάλυψε τη φάρσα του την ίδια τη μέρα της δημοσίευσης (ως όφειλε κατά τη γνώμη μου), άρα ποιος θα μπορούσε να συνεχίσει να ξεγελιέται? Στην πραγματικότητα, ούτε ο ΝΔ ούτε κανείς άλλος έχει αποδείξεις ότι κάποιοι «ειδικοί το πήραν στα σοβαρά». Το περιοδικό στο οποίο υποβλήθηκε το άρθρο, το Social Text, δεν εφάρμοζε το peer review, άρα κανένας «ειδικός» δεν ξεγελάστηκε. Η συντακτική ομάδα ζήτησε τη συνεισφορά του Sokal για μια σειρά άρθρων ανταλλαγής απόψεων μεταξύ επιστημόνων, κι ο Sokal παρέδωσε τη φάρσα. Η συντακτική ομάδα δήλωσε στη συνέχεια ότι το άρθρο της φάνηκε «κάπως» κι ότι ο Sokal δεν θέλησε να το διορθώσει παρ’ότι του ζητήθηκε. Αυτό μπορεί και να το είπαν για να ξεπλύνουν κάποια ντροπή, αλλά δεν μας ενδιαφέρει. Η ουσία είναι ότι το δημοσίευσαν, όμως κανείς δεν είχε την ευκαιρία να το «πάρει στα σοβαρά» μιας και ο ίδιος ο Sokal απέτρεψε αυτό το ενδεχόμενο με την αποκάλυψή του.
- «Τα κείμενά του παράγονταν από προγράμματα υπολογιστών – ‘αυτόματες γεννήτριες μεταμοντέρνων κειμένων’». Εδώ ο ΝΔ τα έκανε μαντάρα. Ίσως ο Sokal δεν είχε τόση εμπιστοσύνη στους υπολογιστές, όπως οι Γάλλοι φίλοι του ΝΔ που απαξίωναν το «Ιντερνέτ», ίσως τα προγράμματα αυτά δεν είχαν αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό εκείνη την εποχή, πάντως ο Sokal το κείμενο το έγραψε με τα χεράκια του και το μυαλό του, και μάλιστα είπε πόσο δύσκολο ήταν, μιας κι έπρεπε να διαλέξει πολύ «πειστικές» λέξεις και εκφράσεις. Ισχυρίζομαι εδώ με την ευκαιρία ότι τα κείμενα των σημερινών νεοφιλελεύθερων στην Ελλάδα άνετα θα μπορούσαν να παράγονται από generator σαν κι αυτόν που υπονοεί ο ΝΔ.
- «Γελοιοποίησε όλη την Γαλλική φιλοσοφία». Πάει ΟΛΗ η ΓΑΛΛΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ κατά το ΝΔ, γελοιοποιήθηκε με ένα άρθρο του Sokal! Σ’αυτό το αιώνιο ματς μεταξύ των «εθνικών φιλοσοφιών», εκεί που είχαμε ισοπαλία, ξαφνικά πετάγεται ο Sokal και ρίχνει τη γκολάρα με το «χέρι του Θεού», όπως ο Μαραντόνα. Αστεία πράγματα φυσικά, αλλά μήπως έχει δίκιο ο ΝΔ? Μήπως πράγματι ξεφτιλίστηκε κάποια «γαλλική φιλοσοφία»? Ο Sokal υπέβαλλε το άρθρο του στο Social Text που εκδίδεται στο Παρίσι φυσικά… ΟΥΠΣ! Μα όχι! Το περιοδικό είναι έκδοση του πανεπιστημίου του Duke στη Β. Καρολίνα των ΕΠΑ. Μέλος της κοινότητας του Duke είναι ο γνωστός Fredric Jameson, ο οποίος ήταν στη συντακτική ομάδα του Social Text την εποχή της φάρσας και τον οποίο δεν τον λες και εκπρόσωπο «όλης της γαλλικής φιλοσοφίας» (ούτε καν της μισής, εδώ που τα λέμε). Ο έτερος υπεύθυνος για τη γκάφα του Social Text ήταν ο Andrew Ross, ο οποίος διδάσκει στο πανεπιστήμιο της… Λυών? ΟΥΠΣ! Και πάλι όχι. Στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης είναι ο άνθρωπος, o οποίος μεγάλωσε και σπούδασε στην πατρίδα του τη Σκοτία! Με «όλη τη γαλλική φιλοσοφία» μάλλον δεν έχει καμία σχέση.
Η γαλλική φιλοσοφία όμως φαίνεται ότι δεν γελοιοποιήθηκε αρκετά, κι έτσι τώρα πάει να πάρει τη ρεβάνς με τον πράκτορά της στην Ελλάδα, Αριστείδη Μπαλτά, ο οποίος θέλει να πάει την εκπαίδευση «50 χρόνια πίσω» έτσι, για ένα καπρίτσιο. Στην πραγματικότητα, το αμάρτημα του υπουργού είναι ένα: ότι τους πάτησε τον κάλο αμφισβητώντας (με τον απρόθυμο τρόπο που το έκανε) την παρλαπίπα της «αριστείας». Αυτό δεν θα του το συγχωρήσουν ποτέ οι άνθρωποι της ελίτ και οι κοντυλοφόροι τους. Στον αγώνα τους θα επιστρατεύσουν πολλά μέσα, αυτό είναι βέβαιο. Το άρθρο του ΝΔ είναι το ελαφρύτερο απ’αυτά.
(Για την άποψή μου για τη λεγόμενη «αριστεία» και τα «πρότυπα-πειραματικά σχολεία δες εδώ)
πηγή:
https://lefterisp.wordpress.com/author/lefterisp/