Γράμμα γεμάτο κρίση από τη Μακεδονία
Στρατιωτική δύναμη στο Κουμάνοβο
Το γενικό πλαίσιο
Εδώ και μία εβδομάδα γίνονται πορείες στα Σκόπια της Μακεδονίας. Οι πορείες είχαν ως αφορμή την δημοσίευση από την αντιπολίτευση μαγνητοφωνημένων συνομιλιών που αφορούσαν τη συγκάλυψη της δολοφονίας από αστυνομικό 21χρονου το 2011. Η επίσημη δικαιολογία τότε ήταν ο αστυνομικός ήταν εκτός υπηρεσίας άρα δεν τίθεται θέμα αστυνομικής βαρβαρότητας. Οι πορείες συνεχίστηκαν και πήραν αντικυβερνητικό χαρακτήρα, ενώ η αντιπολίτευση-η οποία εδώ και 2 μήνες περίπου δημοσιεύει μαγνητοφωνήσεις αξιωματούχων όταν το κρίνει πολιτικά σκόπιμο για αυτή- προσπαθεί να καπηλευθεί το ζήτημα των πορειών. Παρόλα αυτά, οι πορείες συσπείρωσαν αρκετό κόσμο, με τη συμμετοχή και νεοσύστατων αριστερών οργανώσεων. Οι πορείες κράτησαν από τις 5 Μαϊου μέχρι τις 9, με την τελευταία να είναι πλήρως ειρηνική. Οι διαδηλωτές πέταξαν αβγά στο κοινοβούλιο, και συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Παρόλα αυτά, στη Δημοκρατία της Μακεδονίας η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τεταμένη, είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση είναι αδύναμη και ο κόσμος ο οποίος συμμετέχει στο μακεδονικό κίνημα το τελευταίο χρόνο προσδοκά ότι οι πορείες θα συνεχιστούν με κοινωνικά αιτήματα.
Οι συγκρούσεις
Ως προς το ζήτημα των συγκρούσεων στις πορείες, ενώ ήταν πολλές, φάνηκε ότι ο κόσμος δεν ήταν πλήρως έτοιμος να συγκρουστεί. Έτσι μετά τη πρώτη μέρα που τα πράγματα ήταν κάποιος πιο συλλογικά, (βίντεο 1, 2, 3, 4) τις επόμενες μέρες οι πορείες ήταν ειρηνικές ενώ άτομα που προσπάθησαν να επιτεθούν στην αστυνομία απομονώθηκαν από το πλήθος ως «προβοκάτορες». Οι απόψεις μεταξύ των διαδηλωτών πάνω στο θέμα της βίας διαφέρουν ριζικά και δίνουν έδαφος σε σενάρια συνωμοσίας. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι βίαιοι διαδηλωτές είναι απλά «θερμόαιμοι», άλλοι τους κατηγορούν ως προβοκάτορες του κυβερνώντος κόμματος που θέλουν να συκοφαντήσουν τους διαδηλωτές και να προκαλέσουν καταστολή από την αστυνομία, άλλοι ως γηπεδικούς χούλιγκανς και ακροδεξιούς κτλ. Πιθανότατα όπως συμβαίνει σε τέτοιες διαδικασίες μάλλον είναι λίγο απ’ όλα. Το ενδιαφέρον δεν ειναι «συνομοσιολογικά» το ποιοι ειναι «αυτοί» αλλά οι αντιδράσεις που προκαλούν και το πως αρθρώνονται με το πλήθος. Για ακόμα μια φορά, σε καταστάσεις μαζικής κοινωνικής ανυπακοής εμφανίζεται αυτή η τάση-βασισμένη σε μια διατήρηση της ταυτότητας του «πολίτη» και του «δημοκρατικού ανθρωπισμού» που θεωρεί ότι η βία «συκοφαντεί» την πορεία, γιατί κανονικά πρέπει η πορεία να επιδείξει τον δημοκρατικό της χαρακτήρα-συνταγματικά κατοχυρωμένο[1]- και συνεπώς ότι αρνητικό κάνει η αστυνομία, πιστώνεται αυτόματα στο δημοκρατικό έλλειμμα της κυβέρνησης, άρα υπάρχει ζήτημα αντιπροσώπευσης. Από την άλλη η μάζα των συγκρουόμενων ταραχοποιών δεν έρχεται σε σύγκρουση απαραίτητα με την αστική δημοκρατία και την έννοια της αστικής ισότητας και αντιπροσώπευσης. Αντίθετα αντικατοπτρίζει μια πιο βίαιη εκδοχή του αισθήματος ότι η «παρούσα κυβέρνηση δεν μας εκπροσωπεί». Αυτό είναι ορατό καθώς άσχετα με τις αλληλοκατηγορίες περί προβοκατόρων ή όχι κοινό αίτημα των διαδηλωτών είναι η παραίτηση της κυβέρνησης.Οι συγκρούσεις αν και έχουν παρόμοια αφορμή, διαφέρουν ριζικά από αυτές της Βαλτιμόρης και του Φέργκιουνσον. Εκεί οι διαδηλωτές ξέρουν ότι είναι «πλεονάζον πληθυσμός» που ο ρόλος τους είναι να είναι «πλεονάζον» και τίποτα παραπάνω, ξέρουν ότι δεν υπάρχει τίποτα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αντίθετα στη Μακεδονία έχουμε μια επανάληψη του σεναρίου των πλατειών. όπου διαταξικά (με όρους σχέσεων παραγωγής) και αταξικά(με όρους άρνησης των αστικών υποκειμενοποιήσεων) ο κόσμος εγκαλεί τη «δημοκρατία» ως τέτοια.
Το περιστατικό στο Κουμάνοβο.
Στο Κουμάνοβο, 23 χιλιόμετρα από τα Σκόπια η μακεδονική αστυνομία «εντόπισε» και ενεπλάκη σε ανταλλαγή πυροβολισμών με «ομάδα τρομοκρατών από γειτονική χώρα» στις 9 Μαΐου, τη στιγμή που στα Σκόπια διεξαγόταν πορεία. Η ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει ότι 14 τρομοκράτες και 5 αστυνομικοί είναι νεκροί. Το Κουμάνοβο έχει περίπου 40% Αλβανικό πληθυσμό. Στη εθνοτικά τεταμένη δημοκρατία της Μακεδονίας, μετά την έναρξη των πορειών κάτι τέτοιο κινεί υποψίες. Όπως φαίνεται από τα γεγονότα η σύγκρουση ήταν αρκετά μεγάλη,με καπνούς να αναδύονται από γειτονίες της πόλης. Πλέον οι εναπομείναντες ένοπλοι έχουν περιοριστεί σε μια γειτονία της πόλης και έχουν ταμπουρωθεί εκεί. Παραμένει ασαφές αν είναι ομάδα ακροδεξιών Αλβανών του μακεδονικού κλάδου του UCK ή αν πρόκειται για αποτυχημένη ενορχήστρωση κλιμάκωσης της εθνοτικής έντασης από τη κυβέρνηση με σκοπό να κηρύξει «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» και να αποσύρει νόμιμα το δικαίωμα των πολιτών σε δημόσιες διαμαρτυρίες. Το δεύτερο συνομοσιολογικό σενάριο προωθείται τόσο από δημοσιογράφους, αναλυτές, τον απλό κόσμο αλλά κυρίως από την αντιπολίτευση. Παρόλα αυτά είναι μάλλον απίθανο μια τόσο μεγάλη και αιματηρή επίθεση να είναι οργανωμένη από το κυβερνών κόμμα. Αντίθετα μάλλον πρόκειται για επανεκκίνηση της εθνικιστικής βίας από τη πλευρά εθνικιστικών κύκλων που βλέπουν τη κυβέρνηση Γκρούεφσκι σε δύσκολη θέση. Το Κουμάνοβο αυτή τη στιγμή είναι σε στρατιωτικό κλοιό υπό στρατιωτικό νόμο. Ταυτόχρονα πολλοί αλβανοί της περιοχής ξεκίνησαν να μεταναστεύουν προς την Αλβανία ή το Κόσοβο φοβούμενοι κλιμάκωση της κατάστασης ενώ η Σερβία ανέπτυξε σχετικές δυνάμεις στα σερβο-μακεδονικά σύνορα ώστε να μειώσει το μεταναστευτικό κύμα, καθώς υπάρχουν φόβοι για ευρύτερη αποσταθεροποίηση. Παρόλα αυτά, ειναι εμφανές ότι το γεγονός όντως ωφελεί τη παρούσα κυβέρνηση. Επίπρόσθετα, όπως τονίζει πλήθος πηγών αλλά και επαφών, η εθνοτική ένταση είναι στη χώρα στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων ετών, και ο κόσμος, τόσο στις πόλεις όσο και στα χωριά, δεν αντέδρασε εθνικιστικά ως προς το γεγονός.
η Αντιπολίτευση
Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της αντιπολίτευσης, ετοιμάζει μεγάλη πορεία για τις 17 Μαϊου. Δήλωσαν ότι θα έρθουν ως «υποστηρικτές της λαϊκής δυσαρέσκειας» και όχι ως οργανωτές ενώ δεν θα έχουν πολιτικά σύμβολα και σημαίες. Είναι εμφανές ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί-και θα καταφέρει- να κεφαλαιοποιήσει την κοινωνική αναταραχή που επικρατεί. Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά και ομάδες αναρχικών βρίσκονται σε περίσκεψη για το αν, και σε πιο πλαίσιο θα συμμετάσχουν σε μια τέτοια πορεία, ποιοι είναι οι στόχοι τους κτλ. Το όλο πλαίσιο όμως της ταυτότητας του πολίτη, παρά τις εμφανείς διαφοροποιήσεις που έχει ανά χώρα (βλ Ελλάδα, Ουκρανία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ρουμανία κτλ) δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ριζοσπαστική πολιτική. Η αντιπολίτευση από την άλλη βρίσκεται δομικά σε θέση ισχύος για να κεφαλαιοποιήσει το αποτέλεσμα. Ουσιαστικά οι πορείες, ακόμα και από ανένταχτους πολίτες, όταν ζητούν και εγκαλούν τη κυβέρνηση να παραιτηθεί, όταν το όριο του αγώνα γίνεται άμεσα και μόνο πολιτικό, τότε ακόμα και αν δεν το λένε, καλούν κάποιον άλλο να κυβερνήσει. Η αντιπολίτευση το έχει αναγνωρίσει αυτό, και ακριβώς γιαυτό προωθεί θεωρίες συνωμοσίας τις οποίες στηρίζει σε επιλεκτικό μαγνητοφωνημένο υλικό που δημοσιεύει επιλεκτικά σε σε συγκεκριμένες συγκυρίες. Αυτός ειναι και ο λόγος που ανακοίνωσαν ότι έχουν ηχητικό υλικό για την περσινή υπόθεση «τρομοκρατίας» για ισλαμισμό αλβανών, που είχε διχάσει τη χώρα και είχε οδηγήσει σε συγκρούσεις εντός της πόλης των Σκοπίων. Ο βαθμός απόκλισης ή σύγκλησης με την αντιπολίτευση εντός των μακεδονικών «πλατειών» μένει να φανεί. Επίσης αν και τώρα δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο, το κίνημα δεν έχει τέτοια χαρακτηριστικά, το αν θα αναδυθεί μια σύγκρουση σε βάθος χρόνου πάνω στην εθνική αντίθεση, παραμένει ζήτημα ανοιχτό.
[1] Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πολίτες τη δεύτερη μέρα, στις 6 Μαη, κινήθηκαν προς το δικαστικό μέγαρο της πόλης των Σκοπίων για να κάνουν μήνυση στη κυβέρνηση για παραβίαση του συντάγματος, καθώς θεωρούσαν ότι τους στερεί-λόγω αστυνομικής παρουσίας- το συνταγματικό δικαίωμα να διαμαρτύρονται.
Περισσότερες φωτογραφίες, και εδώ .