“Υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση σε όλο τον κόσμο ότι ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί και ότι οι ρωγμές που δημιουργούμε σε αυτόν μπορεί πραγματικά να είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός. Αυτές οι ρωγμές μπορεί να συμβούν σε διαφορετικές διαστάσεις στο χώρο, στο χρόνο, σε διάφορα επίπεδα και οι προοπτικές τους να διαφέρουν στη δραστικότητα ή/και στους πόρους”.

Για τον Holloway, όλα ξεκινούν με μια κραυγή: με έναν ηχηρό βρυχηθμό, ένα “ΟΧΙ! Ya Basta! Φτάνει πια!” Θεωρεί ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε να υποβάλλουμε τη λογική μας στη βαναυσότητα της καπιταλιστικής κυριαρχίας.

Πιο συγκεκριμένα, ο Holloway πιστεύει ότι “μια επανάσταση με βάση τον παραδοσιακό μαρξιστικό στόχο για λήψη κρατικής εξουσίας, είναι μια μάταιη προσπάθεια”. Μας υπενθυμίζει ότι “το σύγχρονο κράτος ουσιαστικά έχει εξελιχθεί στο να συμβιώνει με το κεφάλαιο, αφήνοντας το θεσμικό DNA του, αποτυπωμένο με τις ίδιες εσωτερικές αντιφάσεις που ταλανίζουν το καπιταλιστικό σύστημα καθαυτό”.

“Η κατάληψη της κρατικής εξουσίας με στόχο την ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή, στη συνέχεια, είναι μια κίνηση που υποχρεώνει να αναπαραχθεί η ίδια λογική της συσσώρευσης κεφαλαίου που η επανάσταση είχε αρχικά ως στόχο να ανατρέψει. Αναπόφευκτα, αν καταλάβουμε την εξουσία, θα πέσουμε μέσα στα πρότυπα της άσκησης της εξουσίας, του αποκλεισμού των ανθρώπων, θα αναπαράγουμε όλα αυτά που καταπολεμάμε. Το έχουμε δει αυτό ότι συμβαίνει ξανά και ξανά. Σίγουρα, ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη του σκοπού μας, δεν είναι να κάνουμε τα πράγματα με τον τρόπο που εμείς απορρίπτουμε”.

“Τα κράτη δεν έχουν και πολύ νόημα”, λέει ο Holloway. “Αντί να συμμετέχουμε στην αναπαραγωγή της κεφαλαιακής σχέσης, με άλλα λόγια, ο στόχος μας πρέπει να είναι η υπονόμευση των κεφαλαίων από τις ρίζες τους: αρνούμενοι να συνεχίσουμε την αναπαραγωγή τους, μέσα από τη δική μας εργασία και καθιστώντας το καπιταλιστικό κράτος περιττό μέσω της κατασκευής εναλλακτικών μορφών αυτο-οργάνωσης από τη βάση επάνω. Με αυτή την έννοια, είμαστε η κρίση του κεφαλαίου – και είμαστε υπερήφανοι γι ‘αυτό!”

“Μια ανίερη συμμαχία αμερικανικών συμφερόντων, μια επιχειρηματική δραστηριότητα σε συνδυασμό με κρατική χορήγηση βίας, έχουν αφήσει τον μέσο πολίτη να λυγίζει κάτω από ένα κύμα δολοφονικού οργανωμένου εγκλήματος και επιπέδων ανισότητας”.

Είναι αλήθεια ότι πριν από λίγο καιρό, ο Holloway δεν δίστασε να αναφερθεί στις ταραχές στην Αθήνα και να τις χαρακτηρίσει ως μια “πολύ παραγωγική και εποικοδομητική ανάπτυξη”.

Με την πρώτη κιόλας επαφή και επικοινωνία μαζί του, κατά κάποιο τρόπο, μπορεί κανείς να πει ότι ο προσωπικός χαρακτήρας του Holloway και ο ψυχικός βιόκοσμος του, ήδη φαίνονται να είναι έτη φωτός πέρα ​​από τον καπιταλισμό. Δεν διακρίνεται να υπάρχει καθηγητική υπερηφάνεια, καμία ακαδημαϊκή αλαζονεία, κανένα καύχημα πνευματικής πρωτοπορία ή υπεροχής. Απλά μια αίσθηση ταπεινότητας σε συνδυασμό με μια πραγματική επιθυμία να αλλάξει τον κόσμο – χωρίς την κατάληψη της εξουσίας. Για αυτή του την άποψη, που είχε διατυπώσει το 2002 και μέχρι σήμερα φαίνεται να είναι επίκαιρη, ο Holloway είναι πιο γνωστός (αδυναμία να επέλθει επαναστατική κοινωνική αλλαγή με κρατική εξουσία). Με άλλα λόγια “αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία”.

Η απόφαση του Holloway το 2010 να γράψει ένα βιβλίο για τις πολλές δημιουργικές μορφές της αντι-καπιταλιστικής αμφισβήτησης για άλλη μια φορά αποδείχθηκε πράγμα εξαιρετικά επίκαιρο. Παρακολουθώντας τα χνάρια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007 – ’08, προανήγγειλε ακριβώς το είδος των κοινωνικών αγώνων που θα διαφαινόταν κατά τα προσεχή έτη. Μέχρι το 2011, οι μαζικές κινητοποιήσεις των αγανακτισμένων στην Ισπανία, οι τεράστιες διαδηλώσεις αντι-λιτότητας στην Ελλάδα, και η παγκόσμια απήχηση του κινήματος Occupy, είχε καταστήσει αδιαμφισβήτητο ότι αυτόνομες μορφές οριζόντιας αυτοοργάνωσης και μοντέλα άμεσης δημοκρατικής λήψης αποφάσεων είχαν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από την παραδοσιακή Αριστερά ως την κύρια πηγή αντίστασης στην καπιταλιστική επίθεση κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας – και, μάλιστα, για την ίδια τη ζωή.

Όταν πριν από μια δεκαετία, ένα βιβλίο βασιζόμενο στη θεωρία ‘αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία’ θα μπορούσε ακόμη να θεωρηθεί «αμφιλεγόμενο», σήμερα οι βασικές ιδέες της ρωγμής του καπιταλισμού βασίζονται πάνω σε αυτή τη θεωρία, η οποία θεωρείται δεδομένη από τη νέα γενιά ακτιβιστών και πολιτών που ασχολούνται με την πολιτική και που συμμετέχουν σε αντι-καπιταλιστικούς αγώνες σε όλο τον κόσμο.

“Ένα γεγονός πολύ εντυπωσιακό”, σχολιάζει ο Holloway, “είναι ότι το κράτος δεν ανταποκρίνεται στις διαμαρτυρίες και στις διαδηλώσεις. Υποθέτω ότι μπορούμε να το δούμε αυτό στην Ελλάδα και την Ισπανία, με τις μαζικές διαμαρτυρίες, τόσο από την πιο παραδοσιακή Αριστερά όσο και από την πιο δημιουργική Αριστερά, αν θέλετε. Το κράτος απλά δεν ακούει: προχωράει ούτως ή άλλως. Έτσι υποθέτω ότι ένα πράγμα που έχει γίνει σαφές από την κρίση σε όλο και περισσότερους ανθρώπους είναι η απόσταση που παίρνει το κράτος από την κοινωνία, καθώς και ο βαθμός στον οποίο το κράτος έχει ενσωματωθεί προς το άλλο μονοπάτι του χρήματος, έτσι ώστε το κράτος να χάνει ακόμα και την εμφάνιση της ύπαρξης του ιδίως από τη μια κατεύθυνση και να κατευθύνεται ιδίως προς την άλλη. Γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να κάνει ό, τι είναι δυνατόν για να ικανοποιήσει τις αγορές, το κεφάλαιο, το χρήμα και με αυτή την έννοια να εξασφαλιστεί η συσσώρευση του κεφαλαίου. Νομίζω ότι αυτό έχει γίνει πολύ πιο σαφές τα τελευταία τέσσερα ή πέντε χρόνια. Και αν αυτό σημαίνει την απόλυτη άρνηση να ακούσει τις διαμαρτυρίες, αν αυτό σημαίνει να αφήσει τους ταραξίες να καίνε τις πόλεις, τότε ας είναι. Το πιο σημαντικό για το κράτος είναι πραγματικά οι αγορές χρήματος”.

“Και νομίζω ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναγκάζονται να αναθεωρήσουν εκ νέου την πολιτική τους άποψη ή να ανακαλύψουν εκ νέου τις ιδέες τους για την πολιτική, τόσο από την άποψη των διαμαρτυριών, όσο και από την άποψη της δημιουργίας εναλλακτικών λύσεων. Εάν το σύστημα δεν έχει χώρο για μας, αν το σύστημα αφήνει απλά το 50% των νέων ανέργους, αν γίνονται περικοπές σε κρατικές παροχές, αν το κράτος αρνείται κατηγορηματικά να διαπραγματευτεί, αν η αστυνομία γίνει πιο καταπιεστική, τότε πιστεύω ότι οι άνθρωπο δεν είναι υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν. Αρκεί να σκεφθούν δημιουργικές μορφές διαμαρτυρίας, αλλά και τρόπους για το πώς μπορούν πραγματικά να επιβιώσουν και πώς θα δημιουργήσουν πραγματικά εναλλακτικούς τρόπους διαβίωσης. Και το βλέπουμε αυτό, στην Ισπανία και στην Ελλάδα, όπου τα πράγματα πάνε πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. Νομίζω ότι αυτό που η κρίση μας λέει, επίσης, είναι ότι αυτός είναι ο τρόπος που πρέπει τα πράγματα να πάνε, αλλά ακόμα δεν έχουμε προχωρήσει αρκετά. Δεν είμαστε ακόμη σε μια κατάσταση όπου μπορούμε να πούμε ακριβώς στο κεφάλαιο να πάει στην κόλαση και να επιβιώσουμε χωρίς αυτό. Αυτό είναι πραγματικά το πρόβλημα”.

“Νομίζω ότι υπάρχει μια συσσώρευση εμπειρίας, καθώς επίσης και συσσώρευση αυξανόμενης ευαισθητοποίησης που εξαπλώνεται από τη μία χώρα στην άλλη, ότι ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί και ότι έχει σοβαρά προβλήματα. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι στην Ελλάδα αναγνωρίζουν τη σημασία των εμπειριών της Αργεντινής πριν από 10 χρόνια. Και νομίζω ότι οι άνθρωποι στην Αργεντινή – ακόμα και αν τα πράγματα έχουν βελτιωθεί οικονομικά για αυτούς – κοιτάνε στην Ελλάδα και βλέπουν την αστάθεια του καπιταλισμού. Η αποτυχία του καπιταλισμού γίνεται γνωστή πάλι σε άλλο τόπο. Νομίζω ότι υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση σε όλο τον κόσμο ότι ο καπιταλισμός δεν λειτουργεί. Υπάρχει μια αυξανόμενη εμπιστοσύνη ότι ίσως οι ρωγμές που δημιουργούμε από χώρα σε χώρα την κάθε διαφορετική χρονική στιγμή, μπορεί πραγματικά να είναι η βάση για ένα νέο κόσμο και για μια νέα κοινωνία, και μπορεί πραγματικά να είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός”.

“Υπάρχει σήμερα πλέον κάτι σαν μια κοινωνική ροή εξέγερσης, κάτι που κινείται σε όλο τον κόσμο, με εκρήξεις σε ένα μέρος και στη συνέχεια σε ένα άλλο. Αλλά υπάρχουν συνέχειες κάτω από τις ασυνέχειες. Πρέπει να σκεφτόμαστε με όρους διαταραχής, ανάδευσης κινήσεων αντί να σκεφτόμαστε ότι όλα εξαρτώνται από το αν μπορούμε να διαιωνίσουμε την κίνηση απλά σε ένα μέρος. Αν σκεφτούμε από την άποψη της διαιώνισης σε ένα μέρος, νομίζω ότι μπορεί να μας οδηγήσει είτε σε κάποια θεσμοθέτηση, το οποίο νομίζω ότι δεν είναι μεγάλη βοήθεια, ή μπορεί να μας οδηγήσει σε μια αίσθηση ήττας, ίσως. Πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος συνδεδεμένων κινήσεων στην καταστροφική πλήξη της πολιτικής του κράτους. Μπορεί να είναι χρήσιμο να υπάρχουν χώροι συνάντησης και μπορεί να είναι χρήσιμο σίγουρα να δημιουργηθούν δεσμοί μεταξύ των κινημάτων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να ξεπεραστεί, σε πρακτικό επίπεδο, ο εθνικός προσανατολισμός των κινήσεων”.

Ο John Holloway (γεν. 1947) είναι δικηγόρος, κοινωνιολόγος και φιλόσοφος, του οποίου το έργο συνδέεται στενά με το κίνημα των Ζαπατίστας στο Μεξικό, το σπίτι του από το 1991. Συχνά αναφέρεται και ως «ο φιλόσοφος των Ζαπατίστας». Θεωρείται ως ο πιο μαχητικός αντι-καπιταλιστής στοχαστής του κόσμου. Σήμερα είναι καθηγητής κοινωνιολογίας στο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Πουέμπλα.

Μετάφραση: Sierra Maestra

Πηγή: roarmag.org