Γιώργος Βήχας: «Η καρδιά μας πάσχει από αγαπο-πενία!»
Ο Γιώργος Βήχας είναι η ψυχή του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού. Τον συναντήσαμε.
Συνέντευξη στην Αιμιλία Πανταζή
Γεννήθηκε στην Αθήνα, σε μια γειτονιά των Αγίων Αναργύρων. Ανάμνηση-καταφύγιο κυρίως για τις δύσκολες στιγμές της καθημερινότητας, «εκείνη η ζεστασιά, η θαλπωρή που ένιωθα κάθε φορά που γύριζα στο σπίτι μετά από ατελείωτο παιχνίδι στις αλάνες.» Ως έφηβος ο Γιώργος Βήχας υπήρξε συνεσταλμένος, ενώ παράλληλα τον διακατείχε «έντονο ανήσυχο πνεύμα και μόνιμη επαναστατική διάθεση!» Ακολούθησε ιατρικές σπουδές.
Διαδηλώσεις στην πλατεία Συντάγματος και η σκέψη ύπαρξης του πρώτου κοινωνικού ιατρείου γεννιέται! Μια μικρή εθελοντική ομάδα ιατρών με εμπνευστή τον καρδιολόγο και ομοιοπαθητικό, Γιώργο Βήχα οδηγήθηκε στην υλοποίηση του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού, σαφώς και με τη βοήθεια και στήριξη του Δήμου.
-Πολλές οι αναμνήσεις;
«Κυρίως απ’ τον Ιούνιο του 2011, τη μέρα που μας έπνιξε με τα χημικά ο Παπουτσής, όπως τη στιγμή που πετούσαν πέτρες τα ΜΑΤ στο ιατρείο, ή όταν με βάρεσαν με το γκλοπ ενώ βοηθούσα τραυματισμένο διαδηλωτή και γνώριζαν πως είμαι γιατρός. Η πιο έντονη ανάμνηση όμως από κείνη τη μέρα είναι από τον μεσήλικα διαδηλωτή που τον έφεραν μισολιπόθυμο στο ιατρείο από τα χημικά, κι όταν συνήλθε και του συνέστησα να φύγει γιατί κινδύνευε η υγεία του λόγω σοβαρού ιστορικού που είχε με την καρδιά του, γύρισε, με κοίταξε και μου είπε: ”πού να πάω γιατρέ, μου τα πήραν όλα: δουλειά, αξιοπρέπεια, μέλλον. Αν γυρίσω πίσω δεν υπάρχει καμία ελπίδα, εκεί πρέπει να γυρίσω, και μου ‘δειξε το κέντρο της πλατείας όπου γινόταν κανονική μάχη. Απομακρύνθηκε ώσπου χάθηκε μέσα στους καπνούς των δακρυγόνων.»
Σήμερα το ΜΚΙΕ έχει φτάσει αισίως στους 280 εθελοντές και απαρτίζεται από γιατρούς, οδοντιάτρους, φαρμακοποιούς, ψυχολόγους και άλλους θεραπευτές. Δέχεται περίπου 1,500 επισκέψεις το μήνα, παρέχοντας δωρεάν πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα και φαρμακευτική αγωγή σε ανασφάλιστους, άπορους και άνεργους συμπολίτες μας.
-Γιατί δεν δέχεστε χρηματικές δωρεές παρά μόνον προσφορές σε είδος ή υπηρεσίες;
«Για δύο λόγους: ο ένας είναι προφανής, δεν θέλουμε να δημιουργηθεί η παραμικρή υποψία σε οποιονδήποτε πως τα χρήματα θα εξυπηρετήσουν άλλους σκοπούς πέραν αυτούς του ΜΚΙΕ. Ο άλλος είναι, γιατί με αυτόν τον τρόπο θέλουμε να προάγουμε την ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, θέλουμε δηλαδή ο πολίτης να ενεργοποιηθεί, να πάει ο ίδιος στο φαρμακείο και να αγοράσει το φάρμακο που θα μας φέρει, να πιάσει τη βοήθεια που μας προσφέρει με τα ίδια του τα χέρια και το κυριότερο να μας την φέρει ο ίδιος.
Έτσι θα γνωρίσει και εμάς που τη ζητήσαμε αλλά και τους ασθενείς στους οποίους ουσιαστικά την προσφέρει! Δεν θέλουμε την παθητική αλληλεγγύη που αρχίζει και τελειώνει με την κατάθεση κάποιων χρημάτων σε έναν τραπεζικό λογαριασμό. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται η αληθινή αλληλεγγύη ως θεμελιώδης αξία η οποία έχει συνέχεια και όχι εκείνη η αλληλεγγύη που εκδηλώνεται ως μια καλή πράξη της στιγμής.»
-Κι όταν δεν έχετε να προσφέρετε τα αναγκαία φάρμακα στους ασθενείς σας, τι κάνετε; Εκείνοι τι σας λένε;
«Όταν δεν έχουμε κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο κάνουμε έκκληση στο διαδίκτυο και η κοινωνία των αλληλέγγυων πολιτών ανταποκρίνεται αμέσως. Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν σε μία έκκληση για νεαρό ασθενή μας με λευχαιμία που δεν είχαμε το φάρμακο του, αμέσως ανταποκρίθηκαν ασθενείς με την ίδια νόσο από όλη την Ελλάδα που έπαιρναν το ίδιο φάρμακο και πρόσφεραν χάπια από την δική τους θεραπεία γνωρίζοντας πως βάζουν σε κίνδυνο τη δική τους ζωή!
Ήταν η πιο μεγαλειώδης έκφραση Αλληλεγγύης που έχω ζήσει μέχρι σήμερα! Η επώδυνη στιγμή για τους ασθενείς είναι όταν τους λέμε πως δεν έχουμε το φάρμακο τους. Η οδύνη που ζωγραφίζεται στο πρόσωπο τους δύσκολα περιγράφεται.
-Αλληλεγγύη ή φιλανθρωπία;
«Ο όρος ”φιλανθρωπία” είναι έτσι κι αλλιώς αδόκιμος, γιατί ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι φίλος.των ανθρώπων. Φιλόζωος μπορεί να είναι, αλλά φιλάνθρωπος.μάλλον όχι. Από την άλλη, η φιλανθρωπία όπως την έχουμε ζήσει εκφράζεται με μια φορά μονόδρομη, από τον ισχυρό προς τον αδύναμο και οι μονόδρομες σχέσεις από τη φύση τους είναι σχέσεις εξουσίας, σχέση μεταξύ εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου. Αντιθέτως, η Αλληλεγγύη είναι σχέση αμφίδρομη, ισότιμη, όπου και τα δύο μέρη δίνουν και παίρνουν ταυτόχρονα. Αποτελεί θεμελιώδης πανανθρώπινη ΑΞΙΑ! Οι δρόμοι τους επομένως ποτέ δεν πρόκειται να συναντηθούν.»
-Περιγράψτε μου μια ημέρα σας στο ΜΚΙΕ.
«Ραντεβού με ασθενείς, να τους εξετάσω, να τους δώσω τα φάρμακα τους, να βρω πού θα κάνουν τις εργαστηριακές τους εξετάσεις. Παράλληλα, να τσακώνομαι με διοικητές νοσοκομείων ή με το υπουργείο Υγείας προκειμένου να εισαχθούν για νοσηλεία ανασφάλιστοι ασθενείς χωρίς να τους χρεώσουν τα νοσήλια. Και τις περισσότερες φορές να δίνω συνεντεύξεις σε ξένους δημοσιογράφους κυρίως που κατακλύζουν καθημερινά σχεδόν το ΜΚΙΕ.»
-Πρόσφατα λάβατε πρόσκληση από το SPD (το κόμμα που συγκυβερνά με την Μέρκελ) και ταξιδέψατε στο Αμβούργο. Τι γνωρίζει ο γερμανικός λαός για την κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Ελλάδος; Πώς αντιμετώπισαν την ελληνική ιατρική ομάδα και ποια τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης συνάντησής σας;
«Δυστυχώς ο Γερμανικός λαός δεν γνωρίζει τίποτα σε σχέση με τη διάλυση του Δημοσίου Συστήματος Υγείας, και με τις τραγικές επιπτώσεις από την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα μας με τη συνέργεια των Ελληνικών κυβερνήσεων. Η παραπληροφόρηση από τα Γερμανικά ΜΜΕ είναι καθημερινή και μεγάλη.
Όταν τους εξηγούμε τι έχει συμβεί στην Ελλάδα από αυτές τις πολιτικές τα τελευταία τέσσερα χρόνια, όταν τους δείχνουμε όλα εκείνα που στοιχειοθετούν αυτό που ονομάσαμε ανθρωπιστική κρίση: αριθμούς, φωτογραφίες από παραμελημένους καρκίνους, φωτογραφίες από υποσιτισμένα βρέφη, τότε η στάση όλων αλλάζει και από επικριτές μετατρέπονται στη στιγμή αλληλέγγυοι πολίτες. Όχι μόνο για να προσφέρουν βοήθεια αλλά και αυτό είναι το σημαντικό για μας, μετατρέπονται σε μοχλό πίεσης στην ίδια τους την κυβέρνηση για να αλλάξει τη στάση της απέναντι στην πατρίδα μας!
Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης επίσκεψης ήταν εντυπωσιακά! Είχαμε την ευκαιρία να μεταφέρουμε όλα αυτά τα στοιχεία στον Ιατρικό Σύλλογο Αμβούργου, και αποφασίσαμε μέσα στον Μάιο να συνδιοργανώσουμε μια επιστημονική ημερίδα στο Αμβούργο, στην οποία θα παρουσιάσουμε όλα αυτά τα στοιχεία. Επίσης, μετά από τη συζήτηση με το SPD, έβγαλαν δελτίο τύπου όπου το δημοσιεύσαμε και μείς, στο οποίο καταδικάζουν αυτές τις πολιτικές εναντίον της Ελλάδας και καλούν τη Γερμανική κυβέρνηση να αλλάξει στάση απέναντι στην πατρίδα μας.»
-Όταν τελειώνει ένα ταξίδι της ΜΚΙΕ και επιστρέφετε στην πατρίδα…
«Κάθε φορά σκέφτομαι πως για να σταματήσουν οι πολιτικές λιτότητας πρέπει να κινητοποιηθούν οι λαοί της Ευρώπης! Για να κινητοποιηθούν οι λαοί της Ευρώπης πρέπει να ενημερωθούν για το πείραμα που είναι σε εξέλιξη στην χώρα μας, ένα πείραμα εφαρμογής αυτών των πολιτικών, για να μάθουν όλοι οι λαοί τις τραγικές επιπτώσεις που βιώσαμε ως χώρα από αυτές τις πολιτικές!
Και σκέφτομαι πως το βάρος της ενημέρωσης πέφτει σε μας, ως χώρα εννοώ, και πως πρέπει η Ελληνική κυβέρνηση να το αναδείξει ως πρώτη προτεραιότητα.»
-Ποια μάχη είναι ίσως η μεγαλύτερη που καλείται να δώσει ένας γιατρός; «Με τον εαυτό του. Να αντισταθεί, να μη φορέσει τον μανδύα της εξουσίας εις βάρος των ασθενών του!»
-Είχε πει ο Κάρολος Κουν: “Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας”. Εσείς γράφετε κείμενα τα οποία οδηγούν σε παιδικές θεατρικές παραστάσεις. Γιατί το κάνετε;
«Όταν γράφω ένα παραμύθι ή ένα θεατρικό παραμύθι, νιώθω την απόλυτη ελευθερία γιατί είναι οι μοναδικές στιγμές που σπάω όλα τα δεσμά του υπαρκτού μας κόσμου! Είναι το μέσον για να μεταφερθώ σε άλλους ”κόσμους” από τους οποίους κάθε φορά επιστρέφω πιο πλούσιος από τους θησαυρούς που ανακαλύπτω.
Όταν στον κόσμο του παραμυθιού μπορείς να δεις μια χελώνα να μιλάει με έναν Βασιλιά, ένα δένδρο να κλαίει επειδή δεν θα ξαναδεί τον φίλο του τον σκίουρο, όταν επιστρέφεις στον κόσμο μας βλέπεις διαφορετικά όλα τα πλάσματα της φύσης. Εκτός όμως από αυτό θέλαμε να φέρουμε την τέχνη του θεάτρου στον ιατρικό χώρο όπως είναι το ΜΚΙΕ, γιατί όπως γνωρίζουμε από τα Ασκληπειία πώς το θέατρο αποτελούσε μια ουσιαστική παράμετρο της θεραπείας των ασθενών.»
-Η καρδιά μας, γιατρέ, από τι πάσχει;
«Έχει κατακλυστεί από πληθώρα αρνητικών συναισθημάτων και δεν έχει χώρο για την Αγάπη. Πάσχει από αγαπο-πενία!»
Θα ‘θελε να διατηρήσει τις δύο σημαντικές αλλαγές που έχουν ήδη συντελεστεί στη ζωή του: «Έγινα ενεργός πολίτης και η αλληλεγγύη αποτελεί πλέον βασική μου αξία!»
Ούτε κι όσον αφορά το ΜΚΙΕ, θεωρεί πως χρειάζεται κάτι να αλλάξει, εκτός…
«Να σταματήσει να υπάρχει η ανάγκη της υπάρξεώς του. Δυστυχώς όμως η κατάσταση στο κοινωνικό ιατρείο έχει επιδεινωθεί δραματικά τις τελευταίες μέρες. Ασθενείς με σοβαρά προβλήματα υγείας διέκοψαν τη θεραπεία στη μέση γιατί τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ δεν είχαν να τους δώσουν τα φάρμακα τους. Ασθενείς σε απόγνωση, για τους οποίους έπρεπε με κάθε τρόπο να εξασφαλίσουμε τη συνέχεια της θεραπείας τους. Ευτυχώς για κάποιους βρέθηκε λύση, για κάποιους άλλους όμως ακόμη τίποτα δυστυχώς…»
*Η επίσημη ιστοσελίδα του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού, για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για περισσότερα: http://www.mkiellinikou.org