Ένα κουβά σκ@#ά για τη Γάζα*
 |
| Ο Τζαμάλ, άρτι αναδυθείς από τον λάκκο με τα σκατά, αλλά περιχαρής για τη θυσία του. Για τι ή για ποιον θα μπορούσαν, άραγε, να μπουν σ'ένα λάκκο σκατά ο Ζούκενμπεργκ ή ο Γκέιτς; Δεν μιλάμε για λεφτά, αυτό το έχουν ήδη κάνει... |
Στην ταινία Slamdog Millionaire, του Ντάνι Μπόιλ, ένα λιλιπούτειο αλάνι παραγκούπολης στην Ινδία, 6-7 χρόνων, βυθίζεται σε ένα λάκκο με περιττώματα, που αντιστοιχούν μάλιστα στις διατροφικές συνήθειες και τις συνθήκες υγιεινής της πλειοψηφίας των φτωχών Ινδών, προκειμένου να καταφέρει να πάρει αυτόγραφο από τον αγαπημένο του σταρ του Μπόλιγουντ. Λουσμένος από την κορφή μέχρι τα νύχια στον κιτρινοπράσινο δυσώδη πολτό που θα εξόντωνε και ελέφαντα, διασχίζει περιχαρής την απόσταση μέχρι το ίνδαλμά του, τον σταρ. Κι αυτός τον ανταμείβει με υπογραφή στην φωτογραφία του, αντιλαμβανόμενος την υπέρτατη θυσία που έκανε ο μικρός θαυμαστής του.
Μάλιστα! Αυτή είναι θυσία, αυτή είναι πρόκληση. Ένας λάκκος με σκατά. Κι αν όχι λάκκος, ένας κουβάς, τουλάχιστον. Μια Crap Bucket Challenge.
Παρακολουθώ τις τελευταίες εβδομάδες αυτό τον χαζοχαρούμενο εσμό από σελέμπριτις, σταρ του Χόλιγουντ, επιχειρηματίες που πνίγουν τον πόνο και την ανία τους στα δισεκατομμύρια, πολιτικούς, ακόμη και πρωθυπουργούς να περιλούζονται με έναν κουβά νερό με παγάκια, σε μια επίδειξη-απόδειξη της ευαισθησίας τους για την ALS, την Αμυοτροφική Πάγια Σκλήρυνση. Όλοι οι καλοί χωράνε στο Ice Bucket Challenge. Ο ανεκδιήγητος Ματέο Ρέντσι πρόσφατα, που αποφεύγει να μετρά τα πτώματα μεταναστών που ξεβράζονται στις ακτές της Νότιας Ιταλίας- κανείς δεν το μετρά πια αυτό, κάτι έχει συμβεί και στη Μεσόγειο η Frontexκαι τα λιμενικά σώματα των χωρών κάνουν μόνο «διασώσεις» το τελευταίο διάστημα-, ο πρώην πλανητάρχης Τζορτζ Μπους, που απολαμβάνει το γεωπολιτικό χάος και τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς που έχουν κοστίσει στη μισή Ασία οι «αντιτρομοκρατικές» εκστρατείες του, ο Μπιλ Γκέιτς που έχει φυλακισμένο τον πλανήτη στο παγκόσμιο ψηφιακό του μονοπώλιο, ο Μαρκ Ζούκενμπεργκ που έχει εγκλωβίσει ενάμιση δισεκατομμύριο ανθρώπους στον πλανήτη της εικονικής φιλίας και της συλλογικής αμεριμνησίας, κι ένα σωρό άλλοι λιγότερο ή περισσότερο ύποπτοι, λιγότερο ή περισσότερο αφελείς.
Προσωπικά δεν με ενοχλεί αυτή καθεαυτή η πλάκα, που έχει ήδη αποξενωθεί πλήρως από τον κατά τα λοιπά φιλάνθρωπο σκοπό της, ούτε καν το γεγονός ότι για πολλοστή φορά επιβεβαιώνεται το κατά Μακλούαν αξίωμα, ότι «το μήνυμα είναι το μέσο», ούτε το γεγονός ότι εκατομμύρια νέοι σε όλον τον (δυτικό) κόσμο περιμένουν με λαχτάρα να απολαύσουν στοYouTube και στα λοιπά αντι-κοινωνικά δίκτυα το επόμενο αυτό- μπουγέλωμα χαριεστάτης σελέμπριτι. Δεν με ενοχλεί η μορφή. Με ενοχλεί το περιεχόμενο. Ο ίδιος ο σκοπός. Με εξοργίζει, δηλαδή, το γεγονός ότι ο Ζούκενμπεργκ, που ανταγωνίζεται για πλάκα με τον Μπάφετ, τον Γκέιτς και τον Μπλούμπεργκ για την κατάταξη του στις λίστες κερδοφορίας, περιουσίας και φιλανθρωπίας του Forbes, καθορίζει τις προτεραιότητες της ανθρώπινης ευαισθησίας, την ατζέντα των προβλημάτων της ανθρωπότητας, ορίζοντας ως προτεραιότητα την έρευνα για την ALS.
Δεν λέω ότι είναι αδιάφορο ή ήσσονος σημασίας πρόβλημα μια τόσο οδυνηρή και συχνά θανατηφόρα ασθένεια που αφορά 2-3 ανά 100.000 ανθρώπους που υποφέρουν απ’ αυτήν. Αλλά, αναρωτιέμαι, γιατί όχι για τον Έμπολα, γιατί όχι για τις πολύ απλούστερες ασθένειες που στη Δύση είναι εξαφανισμένες, αλλά στην Αφρική και σε περιοχές της Ασίας θερίζουν ζωές κατά εκατομμύρια και η αντιμετώπισή τους δεν χρειάζεται καμιά πανάκριβη έρευνα, αλλά απλώς τα στοιχειώδη: ένα εμβόλιο, δυο κουτιά αντιβιοτικά. Γιατί για την ALS κι όχι για τους άστεγους Αμερικανούς, για τους άνεργους Ευρωπαίους, για τους πάσχοντες από δεκάδες χρόνια νοσήματα που πεθαίνουν όχι γιατί δεν έχει βρεθεί η θεραπεία για τη νόσο τους, αλλά γιατί δεν έχουν πρόσβαση σ’ αυτή τη θεραπεία, γιατί έτσι επέβαλε ο «εξορθολογισμός» των δαπανών στα συστήματα υγείας και πρόνοιας. Γιατί για την ALS και όχι για να σταματήσει ο διεθνούς χορηγίας εμφύλιος στην Ουκρανία, το αιματηρό χάος στο Ιράκ και στη Συρία, η γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα. Ο θάνατος και η απειλή του θανάτου για εκατομμύρια ανθρώπους υπάρχει σε τόσες εκδοχές σε τόσο πολλά μέρη του πλανήτη, ώστε αναρωτιέσαι αν για τους φιλάνθρωπους του Ice BucketChallenge υπάρχουν κάποια είδη θανάτου ανεκτά, ηθικά και πολιτικά δικαιολογημένα ή απλώς αδιάφορα και κάποια άλλα που αφυπνίζουν επιλεκτικά τις ευαισθησίες τους και τη διαθεσιμότητά τους για αυτογελοιοποίηση.
Οι ερευνητές που ασχολούνται με την ALS, αν και καλοδέχονται τα 40-50 εκατομμύρια που μαζεύτηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες με τα δημόσια μπουγελώματα, απομυθοποιούν αυτή την επιλεκτική ευαισθησία, διευκρινίζοντας ότι χρειάζονται πολλά χρήματα, αλλά κυρίως πολύς χρόνος μέχρι η έρευνα να αποδώσει μια θεραπεία. Το υπονοούμενο είναι περίπου:«τσάμπα μπουγελώνεστε», αλλά κανείς δεν τολμά να πει ευθέως «σταματήστε αυτή τη μαλακία, αν παραιτηθείτε για ένα μήνα από την κόκα και το μπότοξ σας και θα μαζευτούν χρήματα και για την ALS και για είκοσι ακόμη σπάνια νοσήματα». Αλλά η θεραπεία δεν πρόκειται να βρεθεί σήμερα ή σ’ ένα χρόνο. Οπότε και σ’ αυτό τον χρόνο που θα κυλήσει θα προστεθούν οι 11.000 θάνατοι από την ασθένεια ALS που αντιστοιχούν στον παγκόσμιο πληθυσμό. Η στατιστική, βέβαια, αδικεί τον ανθρώπινο πόνο, αλλά αναρωτιέμαι: οι 11.000 οδυνηροί θάνατοι από ALS παγκοσμίως -200 με 300 απ’ αυτούς αντιστοιχούν στις υπερευαίσθητες ΗΠΑ- πόσες σταγόνες είναι μέσα στον ωκεανό άδικων, αφύσικων, κυνικά προμελετημένων θανάτων που προκαλούν με τη συμμετοχή τους, την ανοχή τους ή τη συνένοχη σιωπή τους οι φιλάνθρωποι του μπουγέλου;
Αν υπήρχε μια στοιχειώδης ειλικρίνεια, μια ελάχιστη αναλογία ανάμεσα στο ανθρώπινο πάθος και στη φιλάνθρωπη ευαισθησία, αν η υποκρισία, το σόου και ο χαβαλές δεν είχαν διαβρώσει τους νευρώνες της ανθρωπιάς όλου αυτού του ανεκδιήγητου θιάσου δημόσιων γελωτοποιών, υποθέτω ότι ένας κουβάς παγωμένο νερό θα ήταν ασήμαντη πρόκληση μπροστά στη θέα των παιδιών που κατακρεουργούνται καθημερινά από ισραηλινά πυρά στη Γάζα. Νομίζω ότι δεν κάνω λάθος, αλλά από όλους όσοι συνωστίζονται στο σόου του παγωμένου μπουγελώματος ούτε ένας δεν ψέλλισε μια διαμαρτυρία, ένα «φτάνει», κανείς δεν είδε τίποτα παράξενο στην Παλαιστίνη. Και προφανώς, αν ζούσε στη Γερμανία των ναζί, πάλι δεν θα είχε δει, ούτε θα είχε ακούσει τίποτε, το πολύ να είχε διαμαρτυρηθεί για χρήση ζώων από τον Μέγκελε στα πειράματά του- η ειλικρινής εν τη βλακεία της Πάμελα Άντερσον αρνήθηκε την παγωμένη πρόκληση, φοβούμενη ότι στις έρευνες για την ALS χρησιμοποιούνται αθώα χάμστερ και ποντίκια, ίσως όμως να φοβόταν απλώς «ατύχημα» στα σιλικονούχα στήθη της-.
Αν, λοιπόν, υπήρχε μια ειλικρινής αναλογία μεταξύ λογικής και ευαισθησίας, θανάτου και ζωής η παγκόσμια πρόκληση θα έπρεπε να είναι ένας κουβάς σκατά για τη Γάζα, ένα δυσώδες αυτομπουγέλωμα για κάθε παιδί που δολοφονείται εκεί και μια πρόκληση να ακολουθήσει το παράδειγμα κάθε συνένοχος της σφαγής: ο πολύς Μπέκαμ, μετά τη θερμολουσία του, να προκαλούσε να κάνει το ίδιο ο Κάμερον, η Όπρα τον Ομπάμα, ο Ζούκενμπεργκ τη Μέρκελ κοκ. Αυτό μπορεί να λειτουργούσε για ορισμένους και ως ένα είδος κάθαρσης- βρομερής μεν, πλην κάθαρσης- για τη συνενοχή τους στη γενοκτονία. Για άλλους θα ήταν ανεπαρκές. Θα χρειαζόταν να ριχτούν – και να σφραγιστούν – σε βόθρο ή σε μονάδα βιολογικού καθαρισμού αστικών λυμάτων, ή να αφεθούν σε χωματερή, πριν μετατρέψουν σε ανθρώπινη χωματερή τα δύο τρίτα της υφηλίου.
Τον κουβά σας και στη σέντρα, παρακαλώ!
*Τα ιερογλυφικά στη λέξη σκατά του τίτλου δεν τα έβαλα από σεμνοτυφία, αλλά γιατί μού βγάζουν λίγη από την επιθετικότητα που θα ήθελα να έχει αυτό το κείμενο, αλλά φοβούμαι πως δεν το πέτυχα. Με την ευκαιρία, καλό χειμώνα, που δεν το βλέπω…
ΚΙΜΠΙ