jonnybandroul

Δικό σου, δικό μου, δικό μας; Τώρα είμαστε όλοι μαζί σ’ αυτό!

Του Emin Eminagić, 5 Φεβρουαρίου 2014

Σήμερα στις 5 Φλεβάρη 2014, η πόλη της Τούζλας στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη έγινε μάρτυρας μιας διαδήλωσης που εξελίχθηκε σε μια έκρηξη βίας. Οι διαδηλώσεις αυτές ξεκίνησαν ως ειρηνικές συγκεντρώσεις ανθρώπων, ως επί το πλείστον εργατών από τις ιδιωτικοποιημένες και εν συνεχεία χρεοκοπημένες επιχειρήσεις της πόλης, ακολουθούμενοι από φοιτητές, ακτιβιστές και άλλους. Αυτές προέκυψαν ως αντίδραση στην ιδιωτικοποίηση των μεγαλύτερων βιομηχανιών της Τούζλας (των Konjuh, Polihem, Dita και Resod-Guming), που ήταν και οι κύριες πηγές εισοδήματος για την πόλη και τον πληθυσμό της. Οι εργάτες πετάχτηκαν στους δρόμους, κι αγωνίζονται για την ίδια την επιβίωσή τους. Αυτό σηματοδότησε την αφετηρία αυτού του είδους των διαδηλώσεων στην Τούζλα, με περίπου 3000 ανθρώπους στους δρόμους, να καταλαμβάνουν τις κύριες λεωφόρους της πόλης και να κλείνουν την κίνηση για ώρες. Οι διαδηλώσεις αυτές έγιναν βίαιες καθώς τα ΜΑΤ άρχισαν να τραβάνε με το ζόρι τους διαδηλωτές ώστε να τους απομακρύνουν από τα κτίρια της περιφερειακής κυβέρνησης και των δικαστηρίων. Οι εργάτες απαιτούν να τους καταβληθούν τα δεδουλευμένα τους, καθώς και οι ασφάλειες και συντάξεις τους. Ζητάν επίσης να δημιουργηθούν συνθήκες για μια αξιοπρεπή ζωή και εργασία των νέων, μεταξύ των οποίων η ανεργία αυξάνεται κάθε λεπτό που περνάει.

Η πληροφόρηση σχετικά με τις διαδηλώσεις και εν μέρει η οργάνωσή τους γίνεται μέσω ομάδων στο Facebook όπως η “50,000 Za bolje sutra” (50.000 για ένα καλύτερο αύριο) και η “Udar”, ωστόσο οι κύριοι οργανωτές των διαδηλώσεων παραμένουν τα σωματεία των εργατών των 4 παραπάνω επιχειρήσεων. Αυτές οι διαδηλώσεις φαίνονται όλο και πιο επιτυχημένες απ’ ό,τι οι μικρές συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες των εργατών κάθε μιας απ’ αυτές τις επιχειρήσεις τα προηγούμενα δέκα χρόνια, καθώς γίνονται ολοένα και πιο ορατές, και αντιπροσωπεύουν μια πρώτη προσπάθεια ενιαίου εργατικού κινήματος στην μεταπολεμική Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Θα προσπαθήσω να δώσω απλά μια προοπτική της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της Dita, που ήταν και το πιο σαφές παράδειγμα που περιγράφει συνοπτικά τί συνέβη μεταξύ του τότε και τώρα.

Το 2002, το 59% του κεφαλαίου της Dita, υποτίθεται ότι αγοράστηκε από τους εργάτες της και η Κρατική Επιτροπή για τις Ιδιωτικοποιήσεις επιβεβαίωσε ότι η ιδιοκτησία της εταιρίας ήταν πλέον ολότελα ιδιωτική. Αυτό τράβηξε μέχρι το 2005, οπότε και η Dita αγοράστηκε από μια εταιρία χημικών ονόματι Lora, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Biohomija, ενός τραστ της χημικής βιομηχανίας με έδρα το Βελιγράδι στη Σερβία. Η εταιρία έκτοτε καταστράφηκε συστηματικά. Σύμφωνα με τον οικονομικό έλεγχο του 2010, η Dita ήδη ήτανε “μέσα”, αν και τα χρόνια που προηγήθηκαν διακρινόταν για την παραγωγικότητα και τα μέτρα ασφαλείας των εργαζομένων. Τί συνέβη από το 2005 οπότε και η ιδιωτικοποίηση έλαβε χώρα, μέχρι το 2010-11 -την χρονιά που εμφανίστηκαν οι πρώτες διαδηλώσεις- παραμένει μυστηριώδες. Σύμφωνα με κάποιους εργάτες, μεταξύ 2009 και 2010, τους δόθηκε εντολή να χρησιμοποιούν αλάτι στο χημικό μείγμα παρασκευής απορρυπαντικών, κάτι που προκάλεσε βλάβες στα μηχανήματα, καταστρέφοντας σταδιακά τις παραγωγικές δυνατότητες του εργοστασίου. Μετά και την επίσημη κήρυξη πτώχευσης, τον Δεκέμβριο, μια ομάδα 40 εργατών συγκεντρώθηκαν μπροστά στις πύλες του εργοστασίου της Dita, ξεκινώντας μια διαμαρτυρία με στόχο τη διάσωση της επιχείρησης. Έχει ενδιαφέρον ότι δεν κατέβηκαν σε απεργία ώστε να μπλοκάρουν την παραγωγή, αλλά συγκεντρώνονταν σε διαμαρτυρία τις ώρες που δεν εργάζονταν, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να δουλεύουν. Παρολαυτά, μέχρι σήμερα η εταιρία χρωστά στους εργάτες πάνω από 50 μισθούς, ενώ οι περισσότεροι απ’ αυτούς αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη, καθώς δεν έχουν καταβληθεί οι ασφαλιστικές εισφορές τους εκ μέρους της εταιρίας, από τότε που ιδιωτικοποιήθηκε η επιχείρηση. Το σωματείο των εργαζομένων έχει υποβάλλει αναρίθμητες μηνύσεις κατά της Lora και της ιδιοκτησίας της, καθώς και κατά του γενικού διευθυντή της Dita, οι οποίες είτε κατέρρευσαν, είτε εκκρεμούν ακόμη. Η περίπτωση της Dita είναι παραδειγματική ως προς το πώς έχει η όλη κατάσταση των πραγμάτων στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, κι όχι μόνο για τους εργάτες.

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτή η διαδήλωση είναι η πρώτη τέτοιου είδους στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, με τους εργάτες για πρώτη φορά μετά από μια περίοδο νεκρικής αδράνειας που κράτησε από τον πόλεμο μέχρι σήμερα, να ενώνονται και να πολεμούν για το δίκιο τους. Ξεκίνησε σαν μια ειρηνική διαμαρτυρία, με μερικές εκατοντάδες εργάτες να συγκεντρώνονται μπροστά στο περιφερειακό δικαστήριο της Τούζλας, και εξελίχθηκε με τους εργάτες να επιτίθενται στο ίδιο κτίριο με πέτρες, και την κυβέρνηση να ανταποκρίνεται με τον μόνο τρόπο που γνωρίζει, με μια γερή δόση κρατικής βίας, στέλνοντας τα ΜΑΤ εναντίον των διαδηλωτών. Καθώς η κατάσταση γινόταν ολοένα και πιο βίαιη, ακόμη περισσότεροι αστυνομικοί κινητοποιούνταν σε μια απόπειρα να ελέγξουν το πλήθος με δακρυγόνα και αστυνομικούς σκύλους. Αρκετοί διαδηλωτές κατάφεραν να εισβάλουν στο κτίριο της περιφερειακής κυβέρνησης, ενώ δέκα απ’ αυτούς συνελήφθησαν. Μέχρι σήμερα 30 άνθρωποι έχουν συλληφθεί, 18 έχουν χτυπηθεί άσχημα. Ένας απ’ τους οργανωτές της ομάδας στο facebook χτυπήθηκε άγρια απ’ την αστυνομία και συνελήφθη, ενώ τον ανέκριναν τραυματία χωρίς να του παρέχουν την παραμικρή ιατρική περίθαλψη. Ένας εικονολήπτης απ’ τον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό RTV της Τούζλας χτυπήθηκε στο πρόσωπο από έναν αστυνομικό.

Το κίνημα έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει κάθε προηγούμενη απόπειρα του λαού να εκφράσει την οργή και την αγανάκτησή του, καθώς είναι η πρώτη φορά που υφίσταται τέτοια φυσική βία. Τους περασμένους μήνες είδαμε διάφορες διαμαρτυρίες και κοινωνικές εκδηλώσεις -όπως τις διαδηλώσεις για τις νέες ταυτότητες και εργατικές απεργίες που όμως παρέμεναν χωρίς καμμία σύνδεση μεταξύ τους. Σ’ αυτές, δεν έγινε καμμία προσπάθεια να αναδειχθεί η επισφαλής κατάσταση που διαπερνά ολόκληρη τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η κάθε ομάδα προέβαλε τα δικά της συμφέροντα ως αποκλειστικά, χωρίς να μοιράζεται καμμία κοινή λογική με τους υπόλοιπους. Αυτό το πρόβλημα είναι ενδεικτικό ενός βαθύτερου τραύματος στην κοινωνία που προέρχεται όχι απλά από τον πόλεμο, ο οποίος τελείωσε το 1995, αλλά απ’ τη συνέχειά του κατά κάποιον τρόπο, από όλες τις πολιτικές ελίτ των τελευταίων 20 χρόνων που αναπαράγουν τις διαιρέσεις, μυστικοποιώντας τα οικονομικά προβλήματα. Αυτή η διαδήλωση ωστόσο, θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία να εξοικειωθεί ξανά η κοινωνία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης με την έννοια της ταξικής πάλης, αφήνοντας πίσω της τα εθνικιστικά φαντασιακά των πολιτικών ελίτ.

Σ’ αυτό το κίνημα είναι εμφανές ότι οι συλλογικές ανάγκες μπορούν να βγουν μπροστά με δύναμη, χωρίς να αναγνωρίζουν διαφορές εθνικότητας ή θρησκείας. Φαίνεται ότι οι εργάτες δεν είναι πλέον μόνοι τους στον αγώνα που ξεκίνησαν, και ότι το κίνημα αυτό θα είναι ένα κάλεσμα για όλους όσους υποφέρουμε την αδικία που διαπράττουν οι ελίτ κάθε μέρα. Ο αγώνας αυτός λοιπόν δεν είναι ούτε δικός μου, ούτε δικός σου, ούτε δικός τους, είναι ο αγώνας όλων μας, είμαστε όλοι μαζί σ’ αυτόν.

Πηγή : rosalux.rs