| Φόβος, θάνατος και πολιτική από κάλβιν 15:41, Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2012 |
Από τον Hobbes στον Χρυσοχοΐδη και από τον Schmitt στον Δένδια. Λίγο πριν τις εκλογές του Μαΐου στο κέντρο της Αθήνας ήταν έτοιμη να εκραγεί μια βόμβα. Η λεγόμενη “υγειονομική”. Τότε, στα πόστα των υπουργείων προστασίας του πολίτη και υγείας βρίσκονταν οι αξιοσέβαστοι Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και Ανδρέας Λοβέρδος. Τότε, άπαντες, μετά από ένα σύντομο διάστημα αγωνίας και αφού ρίξαμε μια ματιά στις οθόνες των υπολογιστών και των τηλεοράσεων μας, καταφέραμε τελικά να κυκλοφορήσουμε ήσυχοι και ασφαλείς στις πιάτσες των Αθηνών. Ο εχθρός βρέθηκε. Αυτή τη φορά είχε όνομα, διεύθυνση και αριθμό, συνελήφθη και προφυλακίστηκε. Ήταν κάποιες ιερόδουλες οροθετικές. Όπως ρωτά η Judith Butler : “Άραγε δεν θα μπορούσε κανείς να διαβάσει και την παράνοια που διαπερνά τον δημόσιο λόγο (...) ως επιθυμία κατατρόπωσης του νεκρού άλλου που τον στιγματίζει ως απειλή θανάτου και τον καθιστά φανταστικό διώκτη αυτού που είναι κοινωνικά κανονικό και κανονικοποιημένο;” Το τελευταίο διάστημα έχουμε ζήσει αρκετές τέτοιες παράνοιες. Είναι περιττό να σταθούμε στις πρακτικές που ακολουθήθηκαν το τελευταίο εξάμηνο. Αρκεί να μείνουμε στις δηλώσεις δύο υπουργών, ενός πρώην και ενός νυν. Ίσως μια τέτοια παράνοια να κατέλαβε και τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη που, σαν άλλος μεγάλος θεωρητικός του κοινωνικού συμβολαίου και της κυριαρχίας, λίγο πριν τις εκλογές του Ιουνίου, έκανε μια εξαιρετικού πολιτικού ενδιαφέροντος δήλωση. Αν και αδιάβαστος όσον αφορά αυτά που ψηφίζει, αποδεικνύεται ιδιαίτερα διαβασμένος πάνω στα μεγάλα πολιτικό-φιλοσοφικά κείμενα του 17ου αιώνα και τα προβλήματα που αυτά θέτουν. Όπως δήλωσε τότε ο πρώην υπουργός προ.πο. , αν πάμε στη δραχμή ο πόνος θα είναι μεγάλος , και όχι μόνο αυτό , αλλά θα χάσουμε και την ελευθερία μας. Ο υπεύθυνος λοιπόν για την προστασία των πολιτών δηλώνει πως “...θα κυκλοφορούν συμμορίες με καλάσνικοφ, αυτοί οι οποίοι θα καταλύσουν την δημοκρατία , τους θεσμούς , τη δικαιοσύνη , την αστυνομία και θα κυριαρχεί ο ένας πάνω στον άλλο, ανάλογα με το πόσο μεγάλη θα είναι η συμμορία του και πόσα καλάσνικοφ έχει. Δηλαδή θα πάμε σε εμφύλιο πόλεμο.” Η εικόνα ενδεχομένως, σε αρκετούς, να φαίνεται γνώριμη. Όσα θέλει να προκαλέσει, μάλλον είναι προφανή. Φόβος και τρόμος. (Σε άλλους γέλιο). Σαν άλλος Hobbes , ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, επαναλαμβάνει την εικόνα της φυσικής κατάστασης, το γνωστό μύθο του μεγάλου φιλοσόφου και τίποτα περισσότερο. Βέβαια ίσως αυτό να αρκεί για μια πολιτικά χρήσιμη διαχείριση του φόβου και της ελπίδας. Γίνεται μάλιστα ακόμη πιο ακριβής στην επανάληψη του μύθου καθώς ο εμφύλιος πόλεμος για τον οποίο μιλάει δεν είναι ένας οποιοσδήποτε εμφύλιος αλλά “ο πόλεμος όλων εναντίον όλων”, δηλαδή η μορφή πολέμου στην οποία αναφέρεται ο Hobbes. Το σχόλιο του υπουργού μας έχει ιδιαίτερο θεωρητικό ενδιαφέρον και ίσως να δίνει πολύτιμα εργαλεία σε όσους ασχολούνται με τη σκέψη του Άγγλου φιλοσόφου. Στην όμορφη εικόνα που μας χαρίζει ο πετυχημένος υπουργός βλέπουμε μια μικρή και ενδιαφέρουσα μετατόπιση που μπορεί να μας εξηγήσει τη σύγχρονη μηχανική της ζωής και της πολιτικής. Η φυσική κατάσταση , τώρα πια, δεν είναι αποτέλεσμα της κακίας και της αχαλίνωτης ελευθερίας του ανθρώπου αλλά αποτέλεσμα της επιστροφής στη δραχμή(σαν άλλη φυσική κατάσταση). Δεν είναι αποτέλεσμα της έλλειψης ή της κατάλυσης της πολιτικής κοινότητας, του κυρίαρχου και της πολιτικής κυριαρχίας αλλά αποτέλεσμα της εξαφάνισης του ευρώ( σαν άλλου Λεβιάθαν). Ο κύριος Χρυσοχοΐδης μιλά για κατάλυση θεσμών, δικαιοσύνης και αστυνομίας. Μόνο που στο δικό του θεωρητικό σχήμα η κατάλυση αυτή δεν προκύπτει από το άλλο μυθικό τέρας, τον Βεεμώθ, που συμβολίζει την επανάσταση , αλλά από την εμφάνιση της δραχμής. Έτσι λοιπόν , τώρα πια, στη θέση της αντίθεσης Λεβιάθαν-Βεεμώθ, έχουμε την αντίθεση ευρώ-δραχμή. Το ευρώ, ως άλλος κυρίαρχος, στη θέση του Λεβιάθαν. Ίσως εδώ ο Χρυσοχοΐδης να μην έχει άδικο. Καλός σαν αναλυτής, αλλά λίγος. Λίγος σαν πολιτικός. Κατάφερε να μετατρέψει τον Λεβιάθαν, τον κυρίαρχο της πολιτικής κοινότητας σε ευρώ. Ίσως να υπογραμμίζει με αυτόν τον τρόπο την έκλειψη της πολιτικής αλλά ταυτόχρονα και το περιττό της δικής του ύπαρξης. Η κυριαρχία όμως στήθηκε στη χώρα μας. Ο Λεβιάθαν, αν και Ευρώ-λεβιάθαν, αναδείχθηκε. Όπως γνωρίζουμε από το σχήμα του Hobbes, με το τέλος της φυσικής κατάστασης , στην οποία ο θάνατος και ο φόβος βασιλεύουν , το μονοπώλιο του θανάτου περνάει στα χέρια του Λεβιάθαν. Επίσης, όπως γνωρίζουμε , η σκυτάλη στα υπουργεία δόθηκε. Αυτή τη φορά μπορούμε να την παρακολουθήσουμε τόσο στη θεωρητική όσο και στη πρακτική της μετατόπιση. Υπουργός προστασίας του πολίτη διορίστηκε ο κύριος Δένδιας. Στην έντονη πρακτική δραστηριότητα που προχώρησε ο τελευταίος δεν χρειάζεται να σταθούμε. Όμως έχει ενδιαφέρον η θεωρητική του τοποθέτηση. Στην εκπομπή του αξιότιμου Πρετεντέρη, ο υπουργός, απαντώντας στον συνταγματολόγο Κώστα Χρυσόγονο σχετικά με την αντισυνταγματικότητα των μέτρων, αφού αναφέρθηκε στην υπαρξιακή αγωνία που περνά η χώρα, δήλωσε με σιγουριά και αποφασιστικότητα πως “δεν πρόκειται να περάσουμε σε μια συνταγματοποίηση της πολιτικής ζωής και της ανάγκης επιβίωσης της χώρας.” Βέβαια, για τον κύριο Δένδια ίσως μπορούμε να περάσουμε σε μια φασιστικοποίηση της πολιτικής ζωής της χώρας. Όμως σ' αυτή τη δήλωση βρίσκουμε ένα πολιτικό αλλά και θεωρητικό ενδιαφέρον. Απ' ότι φαίνεται ο υπουργός δεν ανέλαβε μόνο το έργο της προστασίας του πολίτη αλλά και ένα άλλο, δυσβάσταχτο έργο, αυτό της επεξεργασίας φιλοσοφικό-πολιτικών εννοιών. Από τον Χρυσοχοΐδη, που σαν άλλος Hobbes, ανέλαβε την εκλαΐκευση της πολιτικής φιλοσοφίας του Άγγλου φιλοσόφου, περάσαμε στον Νίκο Δένδια, που σαν άλλος Carl Schmitt, ανέλαβε με τη σειρά του την επεξεργασία της έννοιας της κυριαρχίας. Βέβαια, τώρα πια,δεν είναι ίδιες οι ανησυχίες μας. Ο κίνδυνος και ο φόβος της φυσικής κατάστασης απομακρύνθηκαν. Έχουμε Λεβιάθαν, ευρώ και υπουργό. Τώρα ο κυρίαρχος μπορεί να αναλάβει δράση. Όπως γνωρίζουμε, κεντρικές έννοιες στο έργο του Γερμανού νομικού είναι οι έννοιες της απόφασης και της εξαίρεσης. Μέσα από την αναμέτρησή του με το έργο του Hobbes επεξεργάστηκε το ζήτημα της κυριαρχίας και τη σχέση της με το δίκαιο και τον κανόνα. Μπορεί ο κίνδυνος της φυσικής κατάστασης να βρίσκεται μακριά, αφού το ευρώ δεν έφυγε και η δραχμή δεν ήρθε, όμως ένας κάποιος κίνδυνος συνεχίζει να υπάρχει, μια κάποια ανάγκη , έκτακτη ίσως, είναι παρούσα. Σ' αυτήν την περίπτωση , σύμφωνα με τον Schmitt, ο κυρίαρχος αναλαμβάνει δράση , ο οποίος αποφασίζει, δίχως να δεσμεύεται από συντάγματα και νομικά πλαίσια, γιατί απλά αυτό προστάζουν οι ανάγκες. Κάτι τέτοιο δεν μας λέει και ο σεβαστός υπουργός; Όμως τι θα κάνουμε μ' αυτούς τους συνταγματολόγους που δεν καταλαβαίνουν; Πόσο αθώοι μπορεί να είναι τελικά; Ίσως στη δήλωση του Δένδια και του Χρυσοχοΐδη ή στον τρόπο που αντιμετωπίστηκαν οι ιερόδουλες οροθετικές (οι καταλήψεις, οι μετανάστες), να παρουσιάζεται ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής, το οποίο αναδεικνύεται τη στιγμή που βρισκόμαστε σε μια στιγμή εξαίρεσης ή έντασης , σε μια στιγμή σύγκρουσης ή κλονισμού της κυριαρχίας. Τότε ο κυρίαρχος πρέπει να αναδειχθεί απέναντι σε κάτι κακό, επικίνδυνο και εχθρικό που απειλεί τη δημόσια τάξη , ησυχία και ασφάλεια. Αυτά μπορεί κάποιες φορές να προκαλούν έκπληξη και αμηχανία , όμως , παρά τις αυταπάτες ορισμένων φιλελεύθερων αριστερών αποτελούν μέρος της πολιτικής μας ζωής , και δεν είναι καινοφανή. Ίσως να βρισκόμαστε εντός ενός τριγώνου που σχηματίζεται από τις γωνίες του φόβου, του θανάτου και του εχθρού. Ίσως να χρειάζεται να επινοήσουμε και άλλες γωνίες ώστε το τρίγωνο να γίνει πολύγωνο. Όμως, η διαχείριση του φόβου , του θανάτου και του εχθρού αποδεικνύεται πως παίζει το ρόλο της ( ίσως και πρωταγωνιστικό) για τη πολιτική και για τις ζωές μας. Αυτή τη φορά , όπως λέει ο Δένδιας, η διαχείριση αφορά την υπαρξιακή αγωνία που περνά η χώρα, αφορά τη δραχμή που σαν άλλο κακό, σαν άλλος εχθρός και καινούρια φυσική κατάσταση θα πρέπει να εξοντωθεί. Αφορά τους αναρχικούς, τις καταλήψεις, τους μετανάστες. H.Π Πηγή:https://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1444693 |
↧
Φόβος, θάνατος και πολιτική
↧